Tháng 8/1905, tiền đạo Man City Billy Meredith bị FA buộc tội hối lộ. Ngôi sao bóng đá Anh lúc đó tuyên bố: “Lãnh đạo FA ghen tị với thành công của Man City. Nhưng tôi tin rằng công chúng cần biết sự thật. Họ cần làm sáng tỏ cáo buộc vô căn cứ nhắm vào tôi”.

Mọi việc sau đó thực sự sáng tỏ, nhưng không theo ý muốn của Meredith. Không chỉ có trường hợp của anh, Man City lộ ra hàng loạt sai phạm khác. Những tội danh của họ khi đó nhiều tương đồng so với hơn 100 năm sau. Họ bơm tiền thông qua những tài khoản ma để lách luật, làm lũng đoạn thị trường và cạnh tranh không công bằng. Như thể gian lận tài chính là một phần DNA của Man City.

Man City che đậy sai phạm kín kẽ. Tháng 11/2018, hacker Rui Pinto bắt đầu phanh phui sai phạm của Man City bằng cách công bố những tài liệu mềm, do anh lấy trộm từ nội bộ đội bóng. Nhưng vào năm 1906, chẳng  hacker nào để phơi bày hành vi của Man City. Họ đã có thể bưng bít thành công, nếu như không có một cú đấm của cầu thủ có tên Sandy Turnbull.

Turnbull trẻ hơn Meredith 10 tuổi, cũng là tiền đạo Man City. Khi mùa giải 1904-1905 đến hồi hạ màn, chỉ còn Man City, Everton và Newcastle tranh chức vô địch. Hai trong ba trận cuối của Man City xứng đáng được coi là đại chiến, theo cả nghĩa đen. Trận đầu là chiến thắng 2-0 trước Everton trên sân nhà, chấm dứt tham vọng vô địch của CLB vùng Merseyside. Trận thứ hai, Man City thua chủ nhà Aston Villa 2-3, và cũng hết cơ hội đăng quang.

Bạo lực là điểm nhấn của những trận đấu đó, ở cả trong lẫn ngoài sân cỏ. Ở trận đầu, cầu thủ Tom Booth của Everton châm ngòi bạo lực. Còn ở trận sau, cuộc chiến xuất phát từ Turnbull. Tờ Athletic News thuật lại diễn biến trận thứ hai như sau: “Trận đấu thật xấu xí. Hynds, Meredith, Turnbull và Livingstone đều có lỗi. Cầu thủ ở đẳng cấp như họ đáng lẽ phải biết kiềm chế. Đỉnh điểm là lúc Turnbull đấm Alex Leake – tiền vệ Aston Villa. Leake được coi là cầu thủ giỏi nhất nước Anh khi đó. Anh chỉ đáp lại với nụ cười đùa cợt. Nhưng, Turnbull lao vào đấm tiếp”.

Có nguồn tin cho rằng trước đó Leake đã ném một nắm đất vào Turnbull, và tát nhẹ khiêu khích. Không thể khẳng định ai đáng trách hơn. Sau trận, Turnbull bị lôi vào phòng thay đồ Aston Villa, rồi bị đánh hội đồng. Đội khách Man City bị khán giả Aston Villa ném vật thể lạ, trên đường rời sân.

FA điều tra sự việc, rồi treo giò một tháng với Booth, Turnbull và các trọng tài. Trong những nhân chứng, xuất hiện một nhân vật cấp cao giấu tên ở thành phố Birmingham. Người này nghe được một đoạn hội thoại đáng ngờ, khi Meredith đề nghị trả 10 bảng (tương đương 1.200 bảng theo giá hiện nay) cho Leake để đảm bảo Aston Villa thất bại. Căn cứ vào lời khai bí ẩn này, đội trưởng Man City Meredith bị treo giò một năm.

Meredith và Leake đều thú nhận trao đổi hội thoại đó. Nhưng, Leake cho rằng anh chỉ coi đó là trò đùa, không có gì nghiêm túc. Đấy có thể chỉ là phần nổi của tảng băng chìm. Dẫu sao, hối lộ một cầu thủ với giá rẻ mạt để cả đội bóng thua nghe cũng bất hợp lý. “Tôi chỉ là con tốt thí giữa nhiều cầu thủ có tội khác”, Meredith nói.

FA không công bố nguồn tin, cũng như nhân chứng. Nhiều người cho rằng FA phán quyết bất công. Phóng viên Tityrus của Athletic News viết: “Phán quyết của FA thật độc đoán, tùy tiện và thiếu chất Anh quốc. Những người thân của Meredith đều hiểu rõ anh ấy sống cẩn thận và tiết kiệm như nào. Không đời nào anh ấy chịu bỏ tiền túi ra để hối lộ”. Một số tờ báo đặt ra thuyết âm mưu, khi cho rằng Man City bị các đội khác đánh hội đồng.

Nhưng, án phạt vẫn giữ nguyên, và Meredith không thể thi đấu ở mùa tiếp theo. Anh vẫn xuất hiện ở các trận sân nhà Man City, để đến văn phòng đội đòi tiền. Tom Hindle – kế toán viên được FA phân công điều tra sổ sách của Man City – phát hiện hành động khả nghi của Meredith. Sau đó, CLB này giải trình với FA rằng họ không dúi cho Meredith bất cứ khoản tiền phi pháp nào. Man City cũng khẳng định họ tuân thủ nghiêm luật lệ cuộc chơi.

Lần này, Meredith bất mãn với đội bóng, và bóc mẽ triệt để sai phạm của Man City. Khi đó, FA quy định mức lương tối đa đội bóng được phép trả cho cầu thủ là bốn bảng mỗi tuần. Để so sánh, lương trung bình của người Anh khi đó là 70 bảng mỗi năm (1,35 bảng mỗi tuần). Quy định này nhằm hạn chế các đội giàu xây dựng đội hình toàn sao, chênh lệch trình độ giải đấu.

Nhưng, Man City chi vượt số tiền đó cho cầu thủ. Năm 1904, FA đã nghi ngờ điều này, nhưng không có bằng chứng. Man City khi đó được bơm tiền bởi ông trùm truyền thông Edward Hulton. Họ đoạt cúp FA và về nhì giải vô địch quốc gia. FA nghiên cứu sổ sách Man City và phát hiện một số sai phạm. Họ phạt 250 bảng, và cấm một vài người quản lý Man City.

Hai năm sau, FA mới nhìn thấu sự việc. Meredith nói: “Tôi nhận lương sáu bảng một tuần, và cam đoan rằng không ai trong đội hưởng ít lương hơn thế”. Mùa giải 1903-1904, Man City thưởng tổng cộng hơn 681 bảng cho cầu thủ. Họ làm như vậy cả ở những mùa giải trước và sau đó. Từng cắc tiền trong số đó đều phạm quy. 

“Man City đã mua Cup FA”, Athletic News – tờ báo do Hulton làm chủ – viết. Kết luận điều tra từ FA có đoạn: “Man City nhiều năm liền phá vỡ luật chơi, một cách bài bản”.

Man City không đưa doanh thu bán vé vào tài khoản CLB, mà chuyển đến tài khoản riêng của các lãnh đạo, ở những ngân hàng khác nhau. Sau đó, họ rút tiền từ ngân hàng trả cho cầu thủ, mà không ghi vào sổ sách. Man City còn hứa trả toàn bộ tiền lương cho Meredith trong năm một bị treo giò, nếu họ che giấu sự việc trước Hindle.

17 cầu thủ có liên quan đến vụ gian lận đều bị phạt, bị treo giò và bị cấm thi đấu cho Man City. Hai lãnh đạo Man City bị cấm hoạt động bóng đá suốt đời, hai lãnh đạo khác bị cấm một năm và người còn lại bị yêu cầu từ chức. Meredith và Turnbull đào tẩu sang Man Utd – đội bóng cùng thành phố. Meredith còn quay lại Man City 15 năm sau, rồi chơi bóng đến 50 tuổi. Còn Turnbull bị cấm thi đấu trọn đời, với án dàn xếp tỷ số năm 1915.

Nền tảng mà Man City gây dựng những năm trước đó đã đổ sụp. Trước năm 1906, họ lần lượt đứng thứ hai, thứ ba và thứ năm tại giải. Ba năm sau đó, họ đứng thứ 17, thứ ba, rồi thứ 19 và xuống hạng. Đến hơn ba thập kỷ sau, Man City mới lần đầu vô địch bóng đá Anh. Nếu như sự việc của Turnbull và Meredith không bị phanh phui, họ đã đạt thành tựu đó sớm hơn nhiều.

Không loại trừ khả năng vẫn có những đội bóng chi vượt giới hạn lương cầu thủ. Có thể mọi đội bóng đều làm thế, một cách trót lọt. Chỉ Man City bị phanh phui. Người ta thấm thía câu nói của Meredith khi đó, rằng: “Các đội bóng không bị phạt vì gian lận, mà bị phạt vì họ bị phát hiện gian lận”. Câu nói đó vẫn còn đắt ở thế kỷ 21.

Tháng 5/2019, Man City đối mặt hàng loạt cáo buộc vi phạm luật Công bằng tài chính của UEFA. Khi đó, Chủ tịch Khaldoon Al Mubarak lên tiếng: “Thành công luôn đi kèm với sự ghen ghét, đố kỵ từ những người khác”. Đến ngày 14/2/2020, UEFA cấm họ tham dự hai mùa liên tiếp ở Champions League. Trang chủ Man City lập tức cho rằng đã có sai sót trong cuộc điều tra. Họ viết: “Cuộc điều tra đầy định kiến của UEFA đã kết thúc, Man City sẽ đòi lại công bằng cho đội bóng sớm nhất có thể”.

Cuộc chiến pháp lý hiện tại không biết sẽ cho ra kết quả thế nào, nhưng lịch sử thì không nói dối. 

Xuân Bình (theo The Guardian) – Vnexpress