Theo hồ sơ, sáng 15/7/2017, ông Lương Hữu Phước (52 tuổi, ở phường Tân Xuân, TP Đồng Xoài) đến nhà hàng xóm chơi và nhâm nhi khoảng ba ly rượu. Đến trưa, ông được người bạn mời đến nhà ăn, trong đó có anh Trần Hữu Quý (36 tuổi). Ông uống thêm ba ly rượu. Sau khi tàn cuộc, cả nhóm rủ đi hát karaoke nhưng do anh Quý không có mũ bảo hiểm nên được ông Phước chở về nhà lấy.
Lúc đến trước nhà anh Quý trên đường Nguyễn Huệ, ông Phước dừng lại, rồi rẽ trái sang đường. Khi cả hai đến phần đường ngược lại thì bị xe máy do Lâm Tươi (20 tuổi) chở anh rể đâm phải khiến ông Phước và anh Quý bị thương.
Lúc này, vợ anh Quý đang ngồi trước nhà nhặt rau thấy chồng mình chồm lên vai ông Phước khi qua đường. Đồng thời chị cũng thấy Lâm Tươi quay mặt lại nói chuyện với người ngồi sau trước khi xảy ra va chạm.
Theo biên bản khám nghiệm hiện trường do cán bộ CSGT Đồng Xoài lập lúc 15h40, tức hơn hai giờ sau vụ tai nạn xảy ra, cho thấy đường rộng 7 m, hai chiều cho xe qua lại, được trải nhựa bằng phẳng, tầm nhìn không hạn chế.
Sơ đồ tai nạn giao thông thể hiện, xe máy của Lâm Tươi tông vào đầu vùng tản nhiệt bên phải xe của ông Phước. Ở đường không có vết thắng xe của Tươi, tuy nhiên có vết cà 0,8 m do xe của ông Phước gây ra khi ngã xuống đường.
CSGT TP Đồng Xoài sau đó vào bệnh viện đo nồng độ cồn của ông Phước qua đường mũi, vì cho rằng ông này đang ngủ, với kết quả 0,69 mg/l khí thở. Cơ quan điều tra cũng xác định, anh Lâm Tươi chưa có giấy phép lái xe và nồng độ cồn 0,57 mg/l khí thở. Hai ngày sau, anh Quý tử vong do chấn thương sọ não.
Tháng 5/2017, ông Phước bị Công an Đồng Xoài khởi tố về tội Vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ. Còn Lâm Tươi bị xử phạt hành chính 4,5 triệu đồng. Trong quá trình điều tra, anh này đã hỗ trợ cho gia đình nạn nhân 10 triệu đồng.
Tháng 3/2018, ông Phước bị TAND TP Đồng Xoài phạt 3 năm tù. Ba tháng sau, TAND tỉnh tuyên hủy án sơ thẩm, yêu cầu trả hồ sơ điều tra lại do “có nhiều thiếu sót trong việc điều tra thu thập chứng cứ, vi phạm nghiêm trọng tố tụng“.
HĐXX nhận định, lời khai của bị cáo và các nhân chứng có nhiều quan điểm còn mâu thuẫn. Bị cáo Phước cho rằng trước khi chuyển hướng, ông đã bật đèn xi nhan. Trong khi hai nữ nhân chứng khai không thấy chứ không khẳng định ông Phước không bật đèn.
Biên bản khám nghiệm xe của ông Phước không thể hiện vị trí công tắc đèn xi nhan, không ghi rõ tình trạng ổ khóa điện khởi động xe ở vị trí mở hay tắt. Do đó, kết quả điều tra và bản án sơ thẩm xác định bị cáo chuyển hướng không bật đèn xi nhan là “chưa đủ căn cứ”.
Trong biên bản đổi chất và tại phiên tòa, Lâm Tươi khai nhận khi xe cách 50 m, anh ta nhìn thấy ông Phước dừng xe ở lề đường bên trái. Khi cách 30 m Tươi thấy ông Phước băng qua đường và “đi từ từ”. Lời khai này cũng mâu thuẫn với lời khai của chính Lâm Tươi về tình huống bị bất ngờ khi cách xe ông Phước 5 m nên không kịp xử lý, để phương tiện tông xéo vào giữa xe của bị cáo.
Ngoài ra, HĐXX yêu cầu làm rõ trước tai nạn, Lâm Tươi có quay lại nói chuyện với người ngồi sau nhân chứng khai hay không? Hiện trường vụ tai nạn không có dấu vết thắng của xe của Lâm Tươi, nên cần phải làm rõ khi chạy xe anh ta có quan sát phía trước hay không để xác định nguyên nhân chính dẫn đến tai nạn.
Đặc biệt, cần xem xét bị hại có lỗi hay không. Kết quả điều tra đã thể hiện khi ông Phước cho xe rẽ qua đường, anh Quý ngồi sau đã vịn tay vào vai (lời khai của nhân chứng), hoặc chồm người ghì tay ông Phước (lời khai của bị cáo). Do đó, cần phải đánh giá hành động này của Quý có ảnh hưởng đến việc điều khiển xe lúc sang đường của bị cáo hay không.
Quá trình điều tra bổ sung sau đó, cơ quan cảnh sát điều tra tiến hành thực nghiệm hiện trường, đối chất những người liên quan và lấy lời khai thêm hai nhân chứng mới. Viện kiểm sát Đồng Xoài vẫn cáo buộc hành vi của ông Phước phạm tội Vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ.
Ngày 6/12/2019, TAND TP Đồng Xoài xét xử sơ thẩm lần 2, giữ nguyên mức án 3 năm tù. Không chấp nhận bản án, bị cáo tiếp tục kháng cáo kêu oan.
Tại phiên tòa phúc thẩm lần 2 ngày 26/5, HĐXX triệu tập điều tra viên và cảnh sát giao thông trực tiếp khám nghiệm vụ tai nạn tham gia phiên tòa để đối chiếu với tài liệu, chứng cứ trong hồ sơ điều tra lại.
Tại tòa, bị cáo Phước vẫn kêu oan, cho rằng mình qua đường đúng luật, đoạn đường thẳng, không có chướng ngại vật che khuất tầm nhìn nên nguyên nhân gây tai nạn là do Lâm Tươi chạy tốc độ cao, quay đầu lại phía sau không quan sát.
Trong khi đó, Lâm Tươi nói đi đúng làn đường, khi cách khoảng 50 m đã phát hiện ông Phước đứng bên đường, tuy nhiên đến 5 m thì bất ngờ thấy xe ông Phước nên bẻ lái qua phải né nhưng không kịp. Phía nhân chứng, vợ nạn nhân Quý, vẫn khẳng định lúc đó thấy chồng chồm lên vồ vai ông Phước.
Bào chữa cho bị cáo, luật sư Dương Vĩnh Tuyến nêu nhiều chi tiết mà bản án cấp sơ thẩm chưa xem xét. Trong đó việc Tươi lấn sang làn đường bên trái rồi rẽ phải tông xe bị cáo Phước. Việc này thể hiện rõ khi thực nghiệm hiện trường xe Tươi cách lề bên phải 3,9 m, trong khi đường rộng 7 m (tâm đường 3,5 m)
Ngoài ra tại các bút lục lời khai của vợ nạn nhân Quý, lúc xảy ra tai nạn chị ta thấy Tươi quay mặt phía sau nói chuyện với người ngồi sau. Hai chi tiết này cộng với không có vết thắng, lời khai của Tươi cho thấy khoảng cách 5 m đã giật mình bẻ lái qua phải tông chéo vào bộ tản nhiệt của xe ông Phước hoàn toàn phù hợp.
Đại diện Viện kiểm sát cho rằng chi tiết khoảng cách 3,9 m là vị trí sau tai nạn chứ không phải trước lúc xảy ra. Tuy nhiên, luật sư không đồng ý vì cho rằng thực nghiệm hiện trường để xác định vị trí trước gây tai nạn, chứ sau gây tai nạn đã có hình ảnh thể hiện.
Phía Viện kiểm sát cũng cho rằng lời khai của vợ nạn nhân Quý thấy Lâm Tươi quay lại nói chuyện với anh rể là “không có cơ sở”. Người đại diện vẫn cho rằng nguyên nhân chính vẫn do ông Phước say rượu, qua đường không quan sát, không nhường đường cho xe đi ngược chiều. Do đó tòa án sơ thẩm xét xử đúng pháp luật, VKS đề nghị bác kháng cáo.
Sau ba ngày nghị án, sáng 29/5, HĐXX nhận định, bị cáo Phước chuyển hướng sang đường không quan sát, do đó hành vi của bị cáo đủ yếu tố cấu thành tội nên tuyên bác kháng cáo, tuyên y án sơ thẩm. Tòa cho rằng cũng có lỗi khi đưa tay lên vai ông Phước nhưng không phải lỗi trực tiếp.
“Qua đường phải quan sát, ưu tiên cho người đang lưu thông trên chiều đi của họ”, bà Lê Hồng Hạnh, Thẩm phán chủ tọa phiên tòa phúc thẩm thông tin trong buổi họp báo tại Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy hôm 30/5, một ngày sau khi ông Phước nhảy lầu 2 trụ sở tòa án tỉnh tự tử, chết ở sân tòa, sau vài giờ bị tuyên án.
Bà Hạnh cho rằng, ông Phước tại tòa nói qua đường có quan sát. Tuy nhiên, tất cả phần trình bày của bị cáo cũng như Lâm Tươi và những người có mặt tại hiện trường rằng đây là đoạn đường thẳng, tầm nhìn không bị che khuất. “Nếu bị cáo đã quan sát kỹ, không thể có chuyện anh Lâm Tươi chạy va chạm xảy ra tai nạn giao thông này được”, bà Hạnh nói.
Chủ tọa phiên tòa cũng cho rằng, trong vụ án tai nạn giao thông, biên bản khám nghiệm hiện trường, dấu vết hiện trường là vô cùng quan trọng. Tại bút lục trong hồ sơ vụ án thể hiện Lâm Tươi không có giấy phép lái xe, có nồng độ cồn 0,57 mg/l khí thở. Tuy nhiên, việc không khởi tố Tươi vì tội vi phạm quy định về điều khiển giao thông đường bộ có 4 yếu tố cấu thành tội phạm, quan trọng nhất là lỗi trực tiếp gây nên cái chết cho nạn nhân.
Phước Tuấn – Vnexpress
