Quyết định được ra sau hai tuần TAND TP HCM xử phúc thẩm, tuyên ông Lê Văn Dư, 42 tuổi, và các đồng bị đơn thua kiện trong vụ tranh chấp đất với nguyên đơn Phan Quý (67 tuổi, cựu cán bộ VKSND TP HCM). Tại buổi tuyên án hôm 1/7 (bản án có hiệu lực ngay), vợ ông Dư là bà Hiệp – người có quyền, nghĩa vụ liên quan không đồng tình với phán quyết của tòa, nên la hét, lao ra khỏi phòng xử định nhảy lầu nhưng được lực lượng bảo vệ tòa kịp thời ngăn cản.
Trong kháng nghị, TAND Cấp cao cho rằng “TAND TP HCM xác định quan hệ tranh chấp quyền sử dụng đất là không đúng”; đề nghị Ủy ban thẩm phán TAND Cấp cao xử giám đốc thẩm theo hướng hủy hai bản án (sơ thẩm của TAND quận Gò Vấp, phúc thẩm của TAND TP HCM), trả hồ sơ cho TAND quận Gò Vấp xét xử lại theo hướng: áp dụng Điều 129 BLDS 2015 – công nhận hợp đồng mua bán giữa ông Phan Quý và các bị đơn.
Nếu kết quả như đề nghị của TAND Cấp cao, các bị đơn thắng kiện.
Theo bản án phúc thẩm, vợ chồng ông Quý có 3.500 m2 đất trồng cây hàng năm tại phường 15, quận Gò Vấp. Ngày 3/2/2002, họ bán cho ông Sĩ 500 m² đất bằng giấy tay giá 500 triệu đồng. Đến tháng 4/2009, vợ chồng ông Quý tiếp tục bán cho ông Dư và người cháu mỗi người 87 m² bằng giấy tay, giá 435 triệu đồng.
Ông Dư sau đó mua lại toàn bộ phần đất của người cháu và ông Sĩ, lập hợp đồng nhưng không công chứng. Đến năm 2017, ông Quý cho rằng, khi bán đất đã thỏa thuận với các bị đơn “hợp đồng chưa được công chứng nên các bên không được làm thay đổi hiện trạng đất”. Nhưng ông Dư đã xây dựng trái phép trên phần đất diện tích 674 m2 nên đề nghị UBND phường xử lý.
Đồng thời, tháng 6/2017, ông Quý khởi kiện ông Dư cùng người cháu, ông Sĩ, ra TAND quận Gò Vấp, yêu cầu tòa tuyên 3 hợp đồng chuyển nhượng đất trước đây vô hiệu; công nhận 647 m² thuộc quyền sở hữu của ông Quý và ông sẽ trả lại tiền nhận trước đó là 1,36 tỷ đồng. Lúc này, giá trị khu đất là hơn 10 tỷ đồng.
Hồi tháng 11 năm ngoái, TAND quận Gò Vấp xử sơ thẩm, tuyên chấp nhận một phần yêu cầu của nguyên đơn, hủy hợp đồng chuyển nhượng đất giữa ông Quý với ông Sĩ, công nhận 500 m² đất này cho vợ chồng ông Quý. Bởi thời điểm bán đất vợ chồng ông Quý chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng. Toà buộc vợ chồng ông Quý phải thanh toán cho vợ chồng ông Dư hơn 5,5 tỷ đồng (tương đương giá trị 500 m2 vợ chồng ông Quý nhận lại theo định giá); buộc gia đình ông Dư và những người đang ở trên khu đất phải hoàn trả lại cho vợ chồng ông Quý.
Đồng thời, HĐXX cũng chấp nhận một phần yêu cầu phản tố của ông Dư, công nhận hai hợp đồng chuyển nhượng đất giữa ông Quý với ông Dư, ông Thắng tổng cộng là 174 m2. Ông Dư được quyền liên hệ với các cơ quan có thẩm quyền để tách thửa, đăng ký quyền sử dụng đất với 174/674 m2 đã mua.
Không đồng ý với phán quyết của tòa, phía nguyên đơn và bị đơn đều kháng cáo. VKSND quận Gò Vấp cũng kháng nghị về nhiều nội dung, đề nghị toà phúc thẩm hủy án sơ thẩm để xét xử lại.
Hôm 1/7, TAND TP HCM xử phúc thẩm tuyên bác kháng nghị của VKS và kháng cáo của bị đơn, chấp nhận toàn bộ yêu cầu của nguyên đơn. Tòa buộc bị đơn phải trả lại toàn bộ 674 m2 đất cho ông Quý. Ông Quý có nghĩa vụ trả lại phần tiền đã nhận của các bị đơn cùng lãi suất đến ngày giải quyết vụ án.
Theo HĐXX, đây là vụ án Tranh chấp quyền sử dụng đất nên không áp dụng thời hiệu khởi kiện. Căn cứ Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất UBND quận Gò Vấp cấp cho ông Quý năm 2008, 674 m2 đất các bên đang tranh chấp vẫn do vợ chồng nguyên đơn đứng tên. Phần diện tích đất ông Dư nhận chuyển nhượng từ ông Quý cũng như mua lại của người cháu, ông Sĩ, chưa được đăng ký với cơ quan có thẩm quyền theo quy định và chưa được cấp giấy chứng nhận.
Hơn nữa, theo các tài liệu từ cơ quan chức năng, ông Dư đã xây dựng trái phép trên phần đất mua lại của ông Quý và bị buộc tháo dỡ. Do đó, hợp đồng mua bán giữa nguyên đơn với các bị đơn là vô hiệu…
Không đồng ý với phán quyết này, ngày 10/7, các bị đơn đề nghị VKSND Cấp cao và TAND Cấp cao tại TP HCM kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, xem xét lại bản án đã có hiệu lực vì “vi phạm nghiêm trọng tố tụng và áp dụng sai luật”.
TAND Cấp cao tại TP HCM đã yêu cầu TAND TP HCM báo cáo, chuyển hồ sơ lên để nghiên cứu.
Hải Duyên – Vnexpress
* Tiếp tục cập nhật.
