Các chiến hạm được Mỹ cử tới khu vực Biển Đông tháng trước gồm tàu đổ bộ tấn công USS America, tuần dương hạm USS Bunker Hill và khu trục hạm USS Barry. Ngoài ra, hải quân Mỹ còn điều tới khu vực này tàu tác chiến ven biển USS Gabrielle Giffords, USS Montgomery cùng tàu vận tải USNS Cesar Chavez.
Đây được coi là lực lượng hiện đại nhất mà hải quân Mỹ có thể triển khai để duy trì hiện diện trên Biển Đông trong bối cảnh tàu Địa chất Hải dương 8 cùng các tàu hải cảnh, tàu cá Trung Quốc bị tố quấy nhiễu tàu khoan West Capella của Malaysia.
Hạm đội Thái Bình Dương của hải quân Mỹ được biên chế hai tàu sân bay năng lượng hạt nhân lớp Nimitz. Tuy nhiên, tàu USS Ronald Reagan đang neo tại cảng Yokosuka, Nhật Bản, trong khi tàu USS Theodore Roosevelt bị đình chỉ nhiệm vụ và neo tại Guam do Covid-19 bùng phát.
Khi không tàu sân bay nào của Mỹ có thể tuần tra trên Thái Bình Dương trong tháng 4-5, việc triển khai các chiến hạm nhỏ hơn tỏ ra hữu ích để duy trì hiện diện tại khu vực.
Tàu tác chiến ven biển USS Gabrielle Giffords sau đợt nâng cấp từ năm ngoái đã tăng đáng kể khả năng tấn công của mình, khi được trang bị Tên lửa Tấn công Hải quân (NSM) có khả năng tiêu diệt tàu chiến đối phương từ khoảng cách 100 hải lý.
Tàu đổ bộ tấn công USS America không sở hữu máy phóng hơi nước, cáp hãm đà, máy bay cảnh báo sớm E-2D Hawkeye, không đoàn của chúng cũng có quy mô nhỏ hơn tàu sân bay lớp Nimitz. Tuy nhiên, năng lực tác chiến của tàu đổ bộ tấn công này vẫn rất đáng gờm, đặc biệt khi chúng được tàu ngầm hạt nhân, tuần dương hạm và khu trục hạm hộ tống.
Trong ảnh chụp ngày 18/4, tàu USS America hoạt động trên Biển Đông mang theo đơn vị không quân tiêu chuẩn của thủy quân lục chiến Mỹ gồm 12 trực thăng MV-22B, 6 tiêm kích tàng hình cất hạ cánh thẳng đứng (STOVL) F-35B, 4 trực thăng vận tải hạng nặng CH-53K, 7 trực thăng tấn công hoặc đa năng AH-1Z và UH-1Y, cùng hai trực thăng MH-60S phục vụ cứu hộ cứu nạn.
Từ tháng 10/2019, thủy quân lục chiến Mỹ bắt đầu thử nghiệm ý tưởng “tàu sân bay hạng nhẹ”, giúp tàu đổ bộ như USS America có thể vận hành tối đa 20-24 chiếc F-35B cùng hai chiếc MH-60 nếu không mang theo phi đội trực thăng gồm V-22, CH-53 và AH-1Z.
6 chiếc F-35B trên tàu USS America có thể chuyển đổi giữa hai chế độ chiến đấu là “tàng hình” và “quái thú”. F-35B về cơ bản là một cụm cảm biến có khả năng kết nối với mạng dữ liệu, chế độ tàng hình được sử dụng trong các nhiệm vụ chỉ huy, điều khiển, truyền thông qua máy tính, tác chiến điện tử, tình báo, giám sát và trinh sát (C5SIR). Khi hoạt động với chế độ tàng hình, F-35B mang theo 4 tên lửa không đối không tầm trung AIM-120 AMRAAM trong khoang vũ khí.
Khi cần tăng thêm hỏa lực, số F-35B sẽ chuyển sang chế độ “quái thú” và được lắp thêm các giá treo dưới cánh để mang thêm vũ khí. Với cấu hình “quái thú” đầy đủ, một chiếc F-35B có thể mang theo 8 tên lửa AIM-120 cùng hai tên lửa AIM-9 trên giá treo và trong khoang vũ khí.
Nếu toàn bộ 6 chiếc F-35B trên USS America được chuyển sang chế độ “quái thú”, chúng sẽ mang theo tổng cộng 60 tên lửa, gấp hơn hai lần khi hoạt động ở chế độ tàng hình. Phiên bản mới nhất AIM-120D có tầm bắn hơn 160 km và AIM-9X có tầm bắn 35 km.
Về chiến thuật, không đoàn trên USS America có thể kết hợp giữa chế độ tàng hình và quái thú khi triển khai số tiêm kích F-35B mang theo nếu cần phô diễn sức mạnh. Những chiếc F-35B mang đầy đủ vũ khí có thể tăng cường năng lực tác chiến cho mỗi đơn vị không quân của thủy quân lục chiến trong trường hợp tàu sân bay không có mặt, ví dụ như bị đình chỉ hoạt động vì nCoV xâm nhập.
Trung Quốc gần đây thực hiện một loạt hoạt động gây hấn ở Biển Đông trong bối cảnh các nước tập trung đối phó với Covid-19. Ngoài điều tàu khảo sát Địa chất Hải Dương 8 bám theo tàu khoan của Malaysia, đơn phương tuyên bố thành lập các đơn vị hành chính ở Biển Đông, đặt tên cho các thực thể và cấm đánh bắt cá. Tàu Trung Quốc cũng đâm chìm tàu cá của ngư dân Việt Nam.
Việt Nam và các nước kiên quyết phản đối các hành động phi pháp này của Trung Quốc. Mỹ cáo buộc Trung Quốc lợi dụng các nước đang mất tập trung vì Covid-19 “để mở rộng yêu sách bất hợp pháp ở Biển Đông”, kêu gọi Trung Quốc ngừng “hành vi bắt nạt”.
Nhóm tàu Trung Quốc hôm 15/5 rời khỏi khu vực khảo sát, hướng về Trung Quốc, ba ngày sau khi tàu khoan West Capella hoàn thành kế hoạch thăm dò và rời vùng biển này.
Nguyễn Tiến (Theo Naval News) – Vnexpress
