Paul sẽ không chống lại cáo trạng về tội Giết người cấp độ II, theo thỏa thuận với công tố viên quận Hernando, bang Florida vào ngày 9/3. Đổi lại, Paul được hưởng án tù chung thân treo, được trả tự do ngay lập tức với điều kiện bị quản chế suốt đời.
Trưa 9/3, lần đầu sau 34 năm, Paul được đặt chân lên thảm cỏ xanh bên ngoài nhà tù. Ông ôm chầm lấy đội luật sư bào chữa, nói lời cảm ơn với giọng khàn khàn.
Paul vướng lao lý sau lần đi nhờ xe của Vronzettie Cox (42 tuổi) vào năm 1985. Bốn ngày sau, xe của Vronzettie được tìm thấy trong rừng, thi thể của Vronzettie bị nhét trong thùng xe. Nạn nhân bị siết cổ bằng áo phông và có thể bị hiếp dâm.
Paul trở thành nghi phạm sau khi cảnh sát tìm thấy nhẫn và radio của Vronzettie trong tay ông ta. Paul còn bị phát hiện đã dùng sổ chi phiếu của Vronzettie để viết khống và rút 75 USD.
Tại cơ quan điều tra, Paul khai thấy Vronzettie và bạn trai cãi nhau kịch liệt nên đã thừa cơ ăn trộm đồ. Đi được một đoạn, Paul bị cho xuống xe và từ đó không gặp lại hai người kia. Ông ta tin rằng nạn nhân bị bạn trai giết hại. Dù vậy, Paul vẫn bị khởi tố tội Giết người cấp độ I.
Trước tòa, chuyên gia huyết thanh học làm chứng rằng tinh trùng và nước bọt tìm thấy trên người nạn nhân trùng khớp với Paul, và không thể thuộc về người bạn trai. Đây là chứng cứ mấu chốt khiến Paul bị kết tội, lãnh án tử hình vào năm 1986.
Tới năm 1995, tòa tối cao bang Florida hủy hình phạt tử hình trên căn cứ luật sư của Paul thiếu kinh nghiệm, việc bào chữa không hiệu quả. Nhưng chỉ một năm sau, Paul lại lãnh án tử hình.
Năm 2003, xét nghiệm ADN cho thấy Paul không thể là chủ nhân của tinh trùng và nước bọt trên người nạn nhân. Bảy năm sau, mẫu ADN khả nghi mới được đối chiếu với cơ sở dữ liệu, từ đó cho kết quả trùng khớp với bạn trai của nạn nhân. Kết quả này trái ngược với lời khai của chuyên gia huyết thanh học.
Luật sư còn chỉ ra rằng cháu trai của Vronzettie và một nhân chứng khác từng nói với điều tra viên đã nhìn thấy nạn nhân còn sống 12 tiếng sau thời điểm Paul bị cáo buộc giết người. Tuy vậy, trong phiên tòa ban đầu, hai người này không được gọi lên làm chứng.
Cho rằng chứng cứ mấu chốt buộc tội Paul là sai sự thật, Tòa tối cao bang Florida ra phán quyết hủy toàn bộ bản án vào năm 2014. Trong phán quyết, tòa tối cao nhận định với chứng cứ ADN, Paul “nhiều khả năng sẽ được tuyên vô tội nếu tái thẩm”. Tuy nhiên, công tố viên quận Hernando vẫn dự định đưa vụ án ra xét xử và đề nghị mức án tử hình.
Sau 6 năm trì hoãn do thay đổi nhân sự trong nhóm luật sư bào chữa và do Paul phải điều trị ung thư, phiên tái thẩm được ấn định sẽ bắt đầu vào ngày 9/3. Nhưng trước thời điểm này, công tố viên và nhóm luật sư bào chữa đã đạt được thỏa thuận như trên.
Luật sư nói dù tin rằng có thể chứng minh Paul vô tội trước tòa song để chắc chắn thân chủ sẽ được tự do, họ đã chấp nhận thỏa thuận. Hơn nữa, 34 năm qua, ít nhất 12 nhân chứng trong vụ án đã chết hoặc mất khả năng làm chứng.
Công tố viên quận cũng cho biết việc thiếu nhân chứng là vấn đề lớn, đặc biệt khi chuyên viên khám nghiệm hiện trường vừa chết. Vì thế, thỏa thuận như trên là cách giải quyết tốt nhất.
Giao kết giữa công tố viên và luật sư của Paul thuộc vào dạng “thỏa thuận Alford”, khía cạnh gây tranh cãi trong chế định thỏa thuận nhận tội ở Mỹ. Thông thường khi bị buộc tội, bị cáo chỉ có thể nói mình vô tội và ra tòa, hoặc nhận tội để được mức phạt nhẹ.
Nhưng với thỏa thuận Alford, bị cáo vẫn có thể khẳng định vô tội nhưng sẽ không chống lại cáo trạng vì công tố viên có đủ chứng cứ buộc tội. Thỏa thuận Alford được cho là “đôi bên cùng có lợi” vì bị cáo đạt được lợi ích nào đó (như giữ được thể diện hoặc được lập tức tự do), còn công tố viên không bị hủy án.
Quốc Đạt (Theo Tampa Bay Times, Innocent Project) – Vnexpress
