“Tàu chiến Mỹ đã thăm cảng Việt Nam từ năm 2003 và USS Theodore Roosevelt là tàu sân bay thứ hai của Mỹ tới Việt Nam”, Đô đốc John Aquilino, tư lệnh Hạm đội Thái Bình Dương của hải quân Mỹ, nói trong cuộc họp báo qua điện thoại với phóng viên các nước ngày 6/3. “Chúng tôi muốn tiếp tục ủng hộ, xây dựng, phát triển và tăng cường quan hệ song phương cũng như một khía cạnh quan trọng của nó là các chuyến cập cảng”.
“Tôi muốn cảm ơn các đối tác Việt Nam vì đã tiếp đón tàu chúng tôi cập cảng. Tôi muốn cảm ơn họ vì lòng hiếu khách tuyệt vời, vì đã chia sẻ phong tục văn hóa với các thủy thủ của tôi, và chúng tôi mong đợi có thêm những sự kiện tương tự trong tương lai”, Đô đốc Aquilino nói thêm.
Tàu sân bay USS Theodore Roosevelt của hải quân Mỹ đến Đà Nẵng, bắt đầu chuyến thăm hữu nghị Việt Nam từ 5/3 đến 9/3. Tàu neo tại phao số 0, trong khi tàu tuần dương USS Bunker Hill cập cảng Tiên Sa. Chỉ huy và thuỷ thủ đoàn sẽ tham dự các hoạt động trao đổi chuyên môn kỹ thuật, giao lưu thể thao, cộng đồng tại Đà Nẵng. 5.000 thủy thủ sẽ luân phiên lên bờ tham quan.
Theo Đô đốc Aquilino, chuyến thăm lần này của tàu sân bay USS Theodore Roosevelt là một dấu mốc lớn nữa trong quan hệ song phương, thể hiện sự hợp tác và ủng hộ mạnh mẽ, liên tục của Mỹ với Việt Nam. “Mỹ ủng hộ Việt Nam trong nỗ lực bảo vệ độc lập, chủ quyền, thực thi các tuyên bố chủ quyền hợp pháp, tuân thủ luật pháp quốc tế”, ông nói. “Các cam kết của hai bên, trong đó có chuyến cập cảng lần này, giúp duy trì mối quan hệ bền vững, ổn định, có thể dự đoán và dựa trên lợi ích, giá trị cùng sự tin tưởng lẫn nhau”.
Aquilino cho hay Mỹ sẽ chuyển giao tàu tuần duyên lớp Hamilton thứ hai cho Việt Nam trong năm nay, nhằm giúp Việt Nam xây dựng năng lực về an ninh biển. Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper tuyên bố việc chuyển giao này trong chuyến thăm Việt Nam hồi tháng 11/2019.
Năm 2017, Tuần duyên Mỹ (USCG) đã bàn giao tàu tuần duyên tải trọng cao USCGC Morgenthau thuộc lớp Hamilton cho Cảnh sát biển Việt Nam, thông qua Chương trình bán trang bị quốc phòng dư thừa (EDA) của Mỹ. Tàu Morgenthau sau đó được biên chế vào Cảnh sát biển Việt Nam và đổi tên thành CSB 8020.
Trả lời câu hỏi của về tương lai hợp tác hàng hải giữa Mỹ và Việt Nam, Đô đốc Aquilino cho hay ngoài chuyển giao trang bị, Mỹ còn hợp tác với Việt Nam trong nhiều lĩnh vực, gồm nhận thức về hàng hải, hỗ trợ nhân đạo, cứu trợ thảm hoạ, tìm kiếm cứu nạn… Tháng 7/2020, hai nước sẽ tiếp tục thực hiện chương trình Đối tác Thái Bình Dương, trong đó chia sẻ kinh nghiệm y tế, cứu trợ thảm hoạ.
Mỹ cũng dự kiến cung cấp cho Việt Nam các trang thiết bị quan trọng để xây dựng năng lực hành pháp trên biển như xuồng tuần tra Metal Shark và các mặt hàng khác theo yêu cầu của Việt Nam.
Theo Aquilino, chiến lược Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương tự do và rộng mở là cách tiếp cận cơ bản để đảm bảo tất cả các nước trong khu vực có thể thực hiện quyền của mình.
Đề cập kế hoạch tuần tra tự do hàng hải của hải quân Mỹ ở Biển Đông trong năm 2020, ông từ chối tiết lộ các chiến dịch cụ thể, nhưng cho biết Washington sẽ điều tàu, máy bay đến bất cứ nơi nào luật quốc tế cho phép, vào bất cứ thời gian nào.
Cùng tham gia cuộc họp qua điện thoại, Đại sứ Mỹ tại Việt Nam Daniel Kritenbrink cho biết Mỹ hợp tác chặt chẽ với Việt Nam và các nước trong ASEAN để cùng thúc đẩy lợi ích chung trong khu vực.
“Chúng ta cùng muốn thấy một khu vực dựa trên luật lệ, nơi tự do hàng hải, tự do hàng không được tôn trọng, thương mại không bị cản trở và tranh chấp được giải quyết hoà bình”, Kritenbrink nói.
Nói đến việc Tổng thống Mỹ Donald Trump hoãn tổ chức Thượng đỉnh Mỹ – ASEAN khi Covid-19 diễn biến phức tạp, Đại sứ Kritenbrink cho rằng “đó là quyết định khó khăn”, nhưng Washington đã nói rõ với các lãnh đạo ASEAN rằng Mỹ vẫn duy trì cam kết ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN và cùng các nước thành viên thúc đẩy lợi ích chung ở khu vực.
Khi Covid-19 đang bùng phát trên thế giới, Tư lệnh cho hay Mỹ thực hiện tất cả các biện pháp để đảm bảo các thuỷ thủ Mỹ và gia đình của họ khoẻ mạnh, đảm bảo hải quân Mỹ không lan truyền dịch về Mỹ hay tới bất cứ đối tác nào trong khu vực và bảo đảm duy trì sự sẵn sàng chiến đấu.
“Các hoạt động theo kế hoạch sẽ được xem xét theo từng trường hợp để đảm bảo các mục tiêu nói trên”, Aquilino nói.
