So với các tiêu chuẩn thành lập thành phố trực thuộc tỉnh thì thị xã Gia Nghĩa hiện nay vẫn còn thiếu 2 tiêu chí. Để bảo đảm mục tiêu đề ra, thị xã Gia Nghĩa đã triển khai nhiều giải pháp phấn đấu hoàn thành theo phương châm không nóng vội, chủ quan mà phải bảo đảm đầy đủ các điều kiện, tiêu chuẩn theo quy định.
Theo kế hoạch đề ra, thị xã phấn đấu phát triển lên thành phố trước năm 2020. Theo rà soát của Sở Nội vụ mới đây cho thấy, thị xã Gia Nghĩa hiện nay vẫn còn tiêu chí tỷ lệ số phường/số đơn vị hành chính cấp xã và tiêu chí cân đối thu chi ngân sách chưa đạt chuẩn. Để đạt 2 tiêu chí này, ngoài việc phải điều chỉnh về cơ chế, chính sách thì thời gian thực hiện cũng cần khá dài. Do đó, Sở Nội vụ đã kiến nghị điều chỉnh thời gian thực hiện là phấn đấu chậm nhất đến năm 2021 sẽ thành lập thành phố Gia Nghĩa.
Về tiêu chí cân đối thu chi ngân sách, Nghị quyết số 40/2016/NQ-HĐND của HĐND tỉnh quy định: Thuế giá trị gia tăng được phân theo tỷ lệ, cấp tỉnh 70%, thị xã 25%, cấp xã 5%; thuế thu nhập doanh nghiệp, cấp tỉnh hưởng 70%, thị xã 25%, cấp xã 5%; thuế tiêu thụ đặc biệt thị xã hưởng 100%; thuế bảo vệ môi trường cấp tỉnh hưởng 70%, thị xã hưởng 30%.
Được biết, trong năm 2017, thu ngân sách trên địa bàn là hơn 780 tỷ đồng (chưa tính trích nộp lên trên), ước chi trên địa bàn là hơn 359 tỷ đồng. Nếu nộp theo tỷ lệ phần trăm theo quy định thì tiêu chí cân đối thu chi ngân sách rất khó thực hiện. Vấn đề này, UBND thị xã Gia Nghĩa đã kiến nghị UBND tỉnh trình HĐND tỉnh xem xét điều chỉnh lại tỷ lệ phân bổ thu chi để bảo đảm cân đối thu chi ngân sách trên địa bàn.
Về tiêu chí tỷ lệ số phường/số đơn vị hành chính cấp xã, thị xã đang thực hiện kế hoạch thành lập thêm phường Quảng Thành trên cơ sở xã Quảng Thành hiện nay. Qua đánh giá thực trạng các tiêu chuẩn để thành lập phường cho thấy, hiện tại, xã Quảng Thành còn tới 6 tiêu chí chưa đạt gồm: Cân đối thu chi ngân sách, tỷ lệ hộ nghèo trung bình 3 năm gần nhất, tỷ lệ lao động phi nông nghiệp, số lượng chợ hoặc siêu thị, tỷ lệ cấp điện sinh hoạt và tiêu chí đường phố được thắp sáng.
Trong đó, tiêu chí cân đối thu chi ngân sách của xã được đánh giá là rất khó thực hiện. Nguyên nhân là do nguồn thu trên địa bàn không cao. Trong khi, phần lớn nguồn thu nộp lên cấp trên và phải đầu tư một phần lớn kinh phí để xây dựng cơ sở hạ tầng, ổn định đời sống nhân dân trên địa bàn. Vì vậy, về ngân sách, địa phương sẽ kiến nghị xem xét điều chỉnh lại tỷ lệ phân bổ cho phù hợp hơn. 5 tiêu chí còn lại, UBND thị xã Gia Nghĩa đã đưa ra các giải pháp căn bản thực hiện và mục tiêu phấn đấu là hoàn thành trong năm 2019.
Qua rà soát, đánh giá và đối chiếu với các quy định hiện hành, Sở Nội vụ đề xuất UBND tỉnh báo cáo Ban Thường vụ Tỉnh ủy cho phép phấn đấu chậm nhất đến năm 2021 thành lập thành phố Gia Nghĩa. Được biết, UBND tỉnh đã chỉ đạo Sở Nội vụ chủ trì phối hợp với Sở Xây dựng chủ động làm việc với Bộ Nội vụ, Bộ Xây dựng về đề án thành lập thành phố Gia Nghĩa và thành lập phường thuộc thành phố.
Thị xã Gia Nghĩa chủ trì phối hợp với các sở, ngành liên quan xây dựng kế hoạch, giải pháp thực hiện hoàn thành các tiêu chuẩn chậm nhất đến năm 2021 thành lập thành phố Gia Nghĩa. Trường hợp khó khăn, vướng mắc báo cáo đề xuất UBND tỉnh xem xét, chỉ đạo, giải quyết. Việc thực hiện nhiệm vụ chính trị này phải theo quan điểm chỉ đạo của Tỉnh ủy là phát triển các đô thị không nóng vội, chủ quan mà phải bảo đảm đầy đủ các điều kiện, tiêu chuẩn theo quy định.
Để đủ điều kiện thành lập thành phố, thị xã Gia Nghĩa cần phải hoàn thành 11 tiêu chí. Đến nay, Gia Nghĩa đã đạt 9/11 tiêu chí để thành lập thành phố, gồm: Quy mô dân số; diện tích tự nhiên; số đơn vị hành chính cấp xã; đã được công nhận đô thị loại III; thu nhập bình quân đầu người so với cả nước; mức tăng trưởng kinh tế 3 năm gần nhất; tỷ lệ hộ nghèo bình quân 3 năm gần nhất; tỷ trọng ngành công nghiệp, xây dựng, dịch vụ trong cơ cấu kinh tế; tỷ lệ lao động phi nông nghiệp nội thị.
