“Bóng đá cũng giống cờ vua”, Setien nói. “Cầu thủ cũng giống các quân cờ, kết hợp với nhau để tấn công và phòng thủ. Quân cờ, hay cầu thủ của tôi không bao giờ bị cô lập, mà kết hợp chặt chẽ. Phương châm huấn luyện và đấu cờ của tôi đều là tấn công có bài bản, nhưng không quên những gì diễn ra phía sau. Khi còn trẻ, tôi thường ham dâng lên tấn công mà quên rút về phòng ngự, thích đẩy các tốt lên cao nhưng không để ý khoảng trống phía sau. Bóng đá, hay cờ vua, đều chuộng sự kết dính”.
Sau bóng đá, cờ vua là niềm đam mê bất tận với Setien. Ông đạt Elo cờ vua 2.055 từ hơn 20 năm trước, và không thay đổi đến nay. Hệ số này chưa đủ để Setien được phong các danh hiệu kiện tướng, theo khung của Liên đoàn cờ vua thế giới (FIDE). So với các kỳ thủ không chuyên, Elo này có thể gọi là cao. Để so sánh, Setien sẽ đủ điều kiện tham dự bảng Kiện tướng của giải cờ vua HDBank – giải hàng đầu châu Á được tổ chức thường niên ở Việt Nam. Nếu góp mặt, Setien có cơ hội đấu trí các Siêu đại kiện tướng như Vương Hạo hay Lê Quang Liêm – những khách quen tại giải.
Thực tế, Setien từng đấu trí hai cựu Vua cờ – Anatoly Karpov và Garry Kasparov. Đây là cơ hội mà Vương và Quang Liêm cũng mong chờ nắm bắt được. Tất nhiên Setien chỉ là một trong hàng chục kỳ thủ đọ tài cùng lúc với Karpov hay Kasparov, theo thể thức đấu cờ đồng loạt. Chính Setien từng cùng ba Kiện tướng FIDE của Tây Ban Nha đấu đồng loạt với 74 kỳ thủ có Elo dưới 2.000, vào tháng 1/2019. Kỳ lực của Setien có lẽ không kém nhiều các Kiện tướng FIDE.
Với Elo 2.055, Setien cũng đủ điều kiện góp mặt trong 78 đội tuyển dự Olympiad cờ vua 2018. Đây là giải đấu quy mô lớn nhất làng cờ, và mỗi nước được cử năm kỳ thủ mạnh nhất tham dự. Setien cũng biết điều này. Ông nói: “Tôi từng nói với các cầu thủ rằng nếu họ sinh ra ở nhiều đất nước khác, họ đã là tuyển thủ quốc gia”.
Setien sinh năm 1958, trong gia đình lao động ở Santander – thành phố biển ở Tây Ban Nha có diện tích chỉ tương đương quận Ba Đình, Hà Nội. Thuở thiếu thời, Setien chơi bóng trên đường phố cùng bạn bè. Về nhà, cậu mê mẩn những nước cờ do cha dạy. Bóng đá và cờ vua chiếm trọn sự quan tâm của Setien, khi việc học văn hóa chỉ là phụ.
Setien không có tài năng quá đặc biệt trong cờ vua, nhưng ngày càng toát ra năng khiếu chơi bóng. Cậu bị ám ảnh bởi những nước cờ. “Có những đêm tôi tỉnh giấc và chỉ nghĩ đến các thế cờ, ván đấu. Mỗi ngày tôi dành hàng tiếng đồng hồ để chơi cờ, và điều đó không tốt cho sự nghiệp bóng đá. Tôi phải đánh đổi cờ vua lấy bóng đá”, Setien hồi tưởng.
Setien không lầm. Ông ra mắt La Liga năm 19 tuổi, cho đội bóng quê nhà – Racing. Sở trường của Setien là tiền vệ trung tâm. Với lối chơi kỹ thuật và sáng tạo, ông từng được khoác áo đội tuyển Tây Ban Nha. Setien chuyển sang huấn luyện Racing từ năm 2001, thường dẫn dắt các đội hạng dưới và không kéo dài đến một năm. “Tôi thấy mình ngày càng giống Alex Ferguson”, ông nói đùa.
Setien đón nốt thăng sự nghiệp năm 2015, khi ông được Las Palmas bổ nhiệm khi vừa lên chơi tại La Liga. Trong hai năm ông huấn luyện được đánh giá là đội đáng xem bậc nhất tại châu Âu. Khởi đầu mùa 2016-2017, có thời điểm Las Palmas liên tục giữ đỉnh bảng, với những bàn thắng đẹp mắt.
Đòn phối hợp là yếu tố quan trọng trong cờ vua, và Setien luôn muốn các cầu thủ đập nhả ngắn, nhanh và đẹp mắt. Las Palmas hay Betis – dưới thời Setien – đều được ví như một phiên bản của Barca. Chiến lược gia 61 tuổi cũng công khai ngưỡng mộ Johan Cruyff và triết lý bóng đá của huyền thoại Hà Lan. Cruyff được coi là kiến trúc sư dẫn tới thành công của CLB xứ Catalonia. “Tôi thay đổi, kể từ khi theo dõi Barca dưới thời Cruyff”, Setien nói.
Triết lý của Setien là kiểm soát bóng, và điều này cũng được đúc kết từ cờ vua. “Cũng như cờ vua, điểm cốt lõi của bóng đá là kiểm soát trung tâm. Nếu chúng ta có bóng, đối thủ không thể ghi bàn, trừ trường hợp phản lưới. Cầu thủ cũng luôn thích cầm bóng hơn là chạy theo nó. Tôi luôn khuyến khích cầu thủ cầm bóng càng lâu càng tốt, rồi đưa vào cấm địa để tăng cơ hội ghi bàn. Nếu đội giữ bóng tốt, phương pháp của tôi sẽ đơn giản hơn nhiều”.
Mùa trước, Betis của Setien kiểm soát bóng nhiều thứ hai tại La Liga, chỉ sau Barca. Nếu như Ernesto Valverde thiên về tối ưu hoá năng lực của các cầu thủ, Setien muồn gò học trò vào hệ thống quy củ. Công việc đầu tiên của Setien tại Barca là triệu tập Philippe Coutinho trở về từ Bayern. Từng là tiền vệ trung tâm thiên về tấn công, Setien đánh giá cao vai trò của những cầu thủ có vị trí tương tự. Với Real thời đỉnh cao vài mùa trước, Setien đánh giá Luka Modric giống như quân Hậu trong cờ vua. “Modric toàn diện, thực hiện mọi nhiệm vụ trên sân, cũng giống Hậu vậy. Còn Cristiano Ronaldo có thể là bất cứ quân cờ nào, dùng để chiếu hết. Liên tưởng vậy thôi mà tôi đã thấy phấn khích rồi. Gareth Bale rất nhanh và giống như quân xe”, ông nói.
Setien vẫn dành thời gian rảnh để chơi cờ – thú vui rèn cho ông nhiều thói quen thiết yếu cho công tác huấn luyện. “Khi còn trẻ, tôi khá bốc đồng. Nhờ cờ vua, tôi nhận ra tầm quan trọng của việc nghĩ kỹ và sâu trước mỗi quyết định. Tôi cố gắng nhìn sự việc dưới nhiều góc độ, tính mọi khả năng có thể xảy ra. Dù sự việc có rõ ràng thế nào, tôi vẫn muốn dành thêm vài giây chờ đợi. Các kỳ thủ thường đặt tay dưới bàn đấu, trước khi đi quân. Điều đó rất quan trọng với tôi”, ông nhấn mạnh.
Vẫn còn sớm để khẳng định Setien là chân ái của Barca. Nhưng với một HLV chuộng kiểm soát bóng và từng thành công với những phiên bản cấp thấp của Barca, sân Nou Camp sẽ chào đón một vị vua mới.
Xuân Bình – Vnexpress
