Thị trường nhà đất năm 2019 khép lại trong “hỗn loạn và hoài nghi” khi liên tục chứng kiến nhiều doanh nghiệp địa ốc vướng vòng lao lý. Công an TP HCM liên tiếp bắt lãnh đạo các công ty bất động sản lập dự án ma lừa bán cho người dân, chiếm đoạt hàng trăm tỷ đồng như Địa ốc Alibaba, Angel Lina, Hoàng Kim Land.
“Vòi bạch tuộc” Alibaba bị chặt đứt trong bối cảnh các dự án ma xuất hiện khắp nơi. Ngay khi hệ thống địa ốc Alibaba sụp đổ, thanh khoản đất nền vùng ven Sài Gòn lập tức lao dốc. Ngày 25/9, Công an TP HCM xác định, Nguyễn Thái Luyện (Chủ tịch HĐQT kiêm CEO Công ty cổ phần địa ốc Alibaba) giữ vai trò chủ mưu, chỉ đạo Nguyễn Thái Lĩnh thành lập các công ty thành viên (có quy mô hơn 2.600 nhân viên) để thu gom hơn 600 ha đất nông nghiệp.
Anh em Luyện tự vẽ 40 dự án không có thật, bao gồm 29 dự án tại Đồng Nai; 9 cái tại Bà Rịa – Vũng Tàu, 2 cái tại Bình Thuận. Tất cả đất đều chưa làm thủ tục pháp lý, chưa được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, cấp phép cho làm dự án… Tính đến ngày 30/6 Công ty Alibaba đã ký hợp đồng với hơn 6.700 người, thu được 2.500 tỷ đồng. Hơn 900 người tố cáo Công ty Alibaba lừa đảo, chiếm đoạt hơn 500 tỷ đồng bằng mồi nhử là dự án ma, huy động vốn theo phương thức đa cấp.
Sự sụp đổ của mô hình kinh doanh đa cấp dự án ma kiểu Alibaba đã khiến thanh khoản toàn thị trường đất nền vùng ven Sài Gòn lập tức lao dốc. Nhà đầu tư cá nhân, khách hàng có dòng tiền nhàn rỗi đều lập tức cảnh giác với tất cả dự án đang chào bán trên thị trường.
Sau Alibaba, một loạt công ty kinh doanh bất động sản với chiêu trò lừa đảo khác tiếp tục bị phanh phui. Ngày 2/11, Công an TP HCM mở rộng điều tra vụ án lừa đảo chiếm đoạt tài sản xảy ra tại Công ty cổ phần tư vấn và đầu tư Angel Lina (Công ty Angel Lina) do bà Phạm Thị Tuyết Nhung, 38 tuổi, làm giám đốc. Bà Nhung dùng pháp nhân hai công ty vẽ 9 dự án “ảo” tại quận 9, 12, Bình Tân… bán cho hàng trăm người thu về gần 300 tỷ đồng.
Ngoài Công ty Angel Lina, bà Nhung còn đứng tên Công ty TNHH TM-DV Đất vàng Hoàng gia tại quận 7, cùng một số người tìm những người có nhu cầu bán đất (có diện tích lớn) là đất ở, trồng lúa, trồng cây lâu năm, nuôi trồng thủy sản… thỏa thuận mua bán.
Bà Nhung thuê người vẽ thiết kế quy hoạch chi tiết 1/500 phân thành từng lô (nền), thể hiện có cơ sở hạ tầng đầy đủ như điện, đường, cấp thoát nước, tự đặt tên dự án rồi quảng cáo rầm rộ, rao bán, hứa hẹn giao sổ từng nền. Tuy nhiên, đến thời hạn giao đất lại tìm mọi cách trì hoãn, tránh né và bỏ trốn.
Chỉ vài tuần sau đó, tức cuối tháng 11/2019, thêm một vụ lừa bán dự án ma bị cơ quan điều tra lật tẩy. Bà Trần Thị Hồng Hạnh, 49 tuổi, bị Phòng Cảnh sát Kinh tế Công an TP HCM bắt giam về hành vi Lừa đảo chiếm đoạt tài sản, ngày 20/11. Theo điều tra, Công ty TNHH Tư vấn đầu tư bất động sản Hoàng Kim Land nhận là chủ đầu tư 7 dự án tại các quận huyện vùng ven TP HCM.
Bà Hạnh dùng pháp nhân của công ty rao bán rầm rộ, ký hợp đồng chuyển nhượng nền đất cho nhiều người, thu hàng chục tỷ đồng nhưng không giao đất và bị khách hàng khiếu kiện. Nhà chức trách xác định những dự án Hoàng Kim Land chào bán không có thật.
Các chiêu trò bán dự án ma không chỉ xuất hiện ở TP HCM và các tỉnh lân cận phía Nam mà còn bị phát hiện tại khu vực miền Trung. Mới đây, cơ quan điều tra Công an tỉnh Bình Thuận đã ra quyết định khởi tố và thực hiện lệnh bắt giữ Nguyễn Hữu Kha, Giám đốc Công ty cổ phần đầu tư và phát triển Địa ốc Hưng Thịnh Phát về tội lừa đảo, chiếm đoạt tài sản.
Công ty này đã mở bán nhiều dự án trên địa bàn tỉnh Bình Thuận nhưng tất cả đều là dự án ảo, chưa được cấp phép. Ông Kha bị nhiều khách hàng tố cáo đã nhận tiền cọc của khách hàng, lợi dụng lòng tin của người khác nhờ đứng tên trên hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất để chiếm đoạt tài sản.
6 tháng gần đây, thị trường đất nền rơi vào trạng thái ảm đạm sau cú sốc hàng loạt công ty bán dự án ma sụp đổ. Mùa cao điểm bán hàng cuối năm 2019 được nhiều công ty bất động sản ví von trầm lắng nhất nửa thập niên qua (kể từ năm 2015).
Phó trưởng khoa Kinh doanh quốc tế – Marketing Đại học Kinh tế TP HCM, Huỳnh Phước Nghĩa đánh giá thị trường bất động sản năm 2019 chịu nhiều tổn thương sau hàng loạt vụ lừa bán dự án ma bị phanh phui. Tổn thất đầu tiên là niềm tin thị trường xuống cực thấp. Tổn thất thứ hai là thanh khoản lao dốc không phanh. Tổn thất thứ ba là dòng tiền đầu tư có xu hướng đứng ngoài thị trường trong ngắn và trung hạn.
Sau giai đoạn sốt đất liên tục 2016-2018, người Việt ngày càng đầu tư dễ dãi vào thị trường bất động sản với công thức vàng ôm đất làm của để dành sớm muộn cũng thành tỷ phú, ông Nghĩa lý giải vì sao người mua dự án ma sập bẫy. Trong một thị trường bất động sản đã từng xảy ra nhiều biến động sốt đất, sản phẩm rẻ lập tức gây sốt, tất cả các chiêu buôn gian bán lận đất nền thường dễ tạo niềm tin cho khách hàng ở giai đoạn đầu.
Theo ông Nghĩa, sau những cú lừa bán dự án ma bị cơ quan điều tra công bố rộng rãi, thị trường đất nền bước sang giai đoạn quá độ từ đầu tư dễ dãi tiến đến giai đoạn đầu tư thận trọng và trì hoãn lâu hơn. Các giao dịch chậm lại thậm chí “tắc nghẽn cục bộ”, khó có giao dịch thành công do yêu cầu pháp lý chặt chẽ hơn, khách mua muốn có sổ đỏ và quan tâm đến nhiều khía cạnh pháp lý mới chấp nhận xuống tiền.
Mặc dù những cú sốc mang tên Alibaba, Angel Lina, Hoàng Kim Land, Hưng Thịnh Phát… kéo thị trường đi xuống trong năm 2019, ông Nghĩa tin rằng, các hệ thống siêu lừa này sụp đổ là lời cảnh tỉnh cần thiết. Những vụ điều tra mở rộng và bắt giam các lãnh đạo công ty địa ốc cũng cho thấy cơ quan quản lý nhà nước bắt đầu dùng đến bàn tay sắt để chấn chỉnh thị trường. “Xét trong dài hạn, có thể kỳ vọng về kịch bản tích cực khi việc mua bán các dự án bất động sản ngày càng minh bạch hơn”, ông Nghĩa nhận xét.
Vũ Lê – Vnexpress
