Trung Quốc – nền kinh tế thứ nhì thế giới (sau Mỹ) đã ngừng hoạt động vài tuần nay vì dịch Covid-19. Việc này khiến nhiều người lo ngại kinh tế toàn cầu bị đe dọa khi công xưởng của cả thế giới đóng băng quá lâu.
Giờ đây, dù một số nhà máy đã hoạt động trở lại, các công ty và chuyên gia cho biết công suất lại rất thấp. Hoạt động cách ly, cấm đường và các chốt kiểm tra khiến hàng triệu công nhân không thể quay lại làm việc. Nguồn cung vì thế gián đoạn nghiêm trọng.
Giới chức Trung Quốc đang lâm vào tình thế tiến thoái lưỡng nan. Họ vừa muốn giữ an toàn cho người dân, nhưng cũng phải đảm bảo các ngành thiết yếu hoạt động trở lại. Cả tuần này, Bắc Kinh đều kêu gọi tập trung hồi sinh nền kinh tế.
Các công ty được yêu cầu cung cấp khẩu trang cho nhân viên, theo dõi thân nhiệt và vị trí để đảm bảo họ không tiếp xúc với virus corona mới. “Sự sợ hãi và hoạt động phong tỏa sẽ tiếp tục kìm hãm nền kinh tế. Tôi thực sự không nhận thấy các công ty sẽ có kết quả tích cực”, George Magnus – nhà nghiên cứu tại Trung tâm Trung Quốc thuộc Đại học Oxford cho biết.
Airbus cho biết đang bắt đầu mở cửa lại dây chuyền sản xuất máy bay thân hẹp tại Thiên Tân. Tuy nhiên, họ sẽ chỉ “tăng dần sản xuất, đồng thời thực hiện các biện pháp đảm bảo an toàn”. Airbus cần phải hoạt động trở lại. Tuần trước, họ thừa nhận không thể đáp ứng nhu cầu máy bay thân hẹp trên toàn cầu, vốn đang thiếu hụt do 737 Max của Boeing bị cấm bay. Nhà máy ở Thiên Tân lại có công suất mục tiêu tới 6 chiếc mỗi tháng.
Hãng xe Volkswagen thì cho biết đang tái khởi động một phần tại một trong 15 nhà máy tại Trung Quốc và sẽ dần mở cửa các cơ sở còn lại. GM và Hyundai cũng có động thái tương tự.
Caterpillar cho biết đã mở cửa phần lớn nhà máy tại Trung Quốc từ thứ hai tuần trước, theo yêu cầu của giới chức Trung Quốc. Còn Honda sẽ cố gắng mở cửa lại từ ngày 24/2.
Trừ các hãng sản xuất thiết bị y tế được giới chức Trung Quốc yêu cầu hoạt động xuyên suốt, rất ít công ty có thể khôi phục tốc độ trước đây. Toyota cho biết 4 nhà máy làm việc 2 ca mỗi ngày trước dịch. Nhưng hiện tại, họ chỉ có kế hoạch mở cửa 3, và làm việc mỗi ngày một ca.
Foxconn – công ty Đài Loan sản xuất iPhone và nhiều thiết bị điện tử khác thì từ chối tiết lộ nhà máy nào đã mở cửa trở lại kể từ sau Tết Nguyên đán. Tuy nhiên, họ phủ nhận thông tin rằng sẽ khôi phục 50% sản xuất vào cuối tháng này.
Các nhà máy sản xuất linh kiện điện tử tại Trung Quốc đã dần mở cửa trở lại trong tuần qua. Đến hôm qua, hầu hết đã hoạt động, trừ các nhà máy ở Vũ Hán – tâm dịch lần này.
Phòng thương mại Mỹ tại Thượng Hải cho biết phần lớn thành viên của họ đã bắt đầu kinh doanh. Tuy nhiên, rất nhiều công ty không thể hoạt động hết công suất, chủ yếu do thiếu công nhân, Ker Gibbs – chủ tịch tổ chức này cho biết.
Mở cửa trở lại đồng nghĩa với việc phải huy động hàng trăm triệu lao động Trung Quốc. Tuy nhiên, ít nhất 760 triệu người Trung Quốc – gần nửa dân số nước này – đang bị hạn chế đi lại.
Giới chức Trung Quốc đang nỗ lực tái kết nối đất nước. Bộ Nông nghiệp nước này cuối tuần trước đề xuất gỡ bỏ rào chắn trên đường – vốn được thiết kế để ngăn động vật di chuyển. Tỉnh Giang Tây cũng cho biết sẽ gỡ bỏ các chốt kiểm tra trên đường cao tốc.
Dù vậy, rào cản vẫn còn rất nhiều. Ma Hongkui – một tài xế xe tải Trung Quốc nói: “Tôi biết virus này rất nghiêm trọng. Tôi có thể hiểu được đây là thảm họa với quốc gia”. Anh đã mắc kẹt hàng tuần cùng hàng chục tài xế khác ở một thị trấn nhỏ tại Vân Nam vì thiếu hàng hóa. “Tôi chẳng biết gọi ai để giúp nữa”, anh nói.
Tại thành phố Nghĩa Ô – trung tâm sản xuất tại Chiết Giang, các công nhân từ nơi khác đến làm việc trở lại sẽ phải đăng ký cách ly 2 tuần. Khi đến ga tàu ở Nghĩa Ô, họ sẽ được kiểm tra thân nhiệt. Giới chức địa phương đã sắp xếp 40.000 giường nằm cho những người này. Chỉ những người đăng ký với giới chức mới được vào thành phố.
Thượng Hải cũng đang thu thập dữ liệu từ các công ty về lịch sử di chuyển của công nhân. Hệ thống máy tính của họ sẽ tự động đo và đánh giá mức độ rủi ro của các công nhân này.
Michael D. Crotty – Giám đốc một nhà máy sản xuất rèm tại Giang Tô cho biết giới chức yêu cầu anh cung cấp cho mỗi công nhân khẩu trang đủ 10 ngày. Tuy nhiên, các nhà máy khẩu trang tại Trung Quốc lại ưu tiên cho nhân viên y tế và những người có nhu cầu cấp thiết hơn. Vì thế, anh đã phải thu xếp nhập khẩu trang từ nước ngoài.
Việc nhà máy Trung Quốc chậm khởi động trở lại còn gây tác động lan truyền đến nhiều nhà máy trên thế giới. China Weaving Materials ở Giang Tô cho biết các nhà máy sợi của họ phải đến 20/2 mới mở cửa lại được. Nhiều công ty ở Trung Quốc cần số sợi này để dệt vải.
Tại Việt Nam, nhiều nhà máy sản xuất túi xách cũng thiếu vải, khóa kéo và các thành phần khác, do chúng phần lớn sản xuất tại Trung Quốc. “Nhiều công ty sẽ phải cho công nhân nghỉ không lương trong tháng 3 nếu nguyên vật liệu không đến kịp”, Tatiana Olchanetzky – một chuyên viên tư vấn sản xuất tại Việt Nam cho biết.
Tái khởi động các nhà máy chỉ là một thách thức. Các ngành dịch vụ của Trung Quốc – vốn hưởng lợi từ tầng lớp trung lưu ngày một nhiều – cũng đang thiệt hại nặng nề. Lo ngại dịch bệnh khiến nhiều người chỉ ở trong nhà, hạn chế ra đường.
Amy Li – chủ một nhà hàng ở Thượng Hải gần như không hy vọng sẽ sớm mở cửa trở lại. Cũng như nhiều hàng ăn khác gần đó, họ có khi chẳng thể tồn tại. “Chúng tôi không biết khi nào nữa. Trông chờ vào số phận hết thôi”, cô nói.
Hà Thu (theo NYT) – Vnexpress
