Sau khi hoàn thành bài tập Vật lý, Nguyễn Mạnh Quân, 18 tuổi, học sinh trường THPT chuyên Hà Nội – Amsterdam chưa đi ngủ ngay. Em mở laptop, tranh thủ vào website của Viện Công nghệ Massachusetts (MIT) đọc thêm về các khóa học, câu lạc bộ. Quân muốn hiểu rõ về ngôi trường mình sẽ học vào tháng 9 năm nay.
Trong đợt tuyển sinh của đại học Mỹ vào tháng 3, Quân được MIT trao học bổng trị giá gần 260.000 USD trong bốn năm, tương đương 6 tỷ đồng. Hiện, MIT là đại học số 1 thế giới (theo QS) và đứng thứ 4 tại Mỹ (theo US News and World report). Nhắc đến kết quả này, chàng trai dáng mảnh khảnh chỉ nói: “Em đã thực hiện được giấc mơ trong nhiều năm”.
Là con thứ trong gia đình trí thức tại Hà Nội, Quân thể hiện thiên hướng học tự nhiên ngay từ nhỏ. Em tò mò về nhiều hiện tượng tự nhiên, đặc biệt hứng thú với vũ trụ. Lên THCS, Quân đọc thêm tài liệu về khoa học, vũ trụ, các thuyết vật lý để tự tìm câu trả lời cho những thắc mắc.
Đến cuối năm lớp 9, nam sinh bắt đầu định hướng du học vì muốn nghiên cứu chuyên sâu về vật lý tại các quốc gia phát triển. Dù là thủ khoa đầu vào lớp chuyên Toán của chuyên Hà Nội – Amsterdam và thủ khoa chuyên Hóa chuyên Khoa học Tự nhiên, Quân vẫn lựa chọn lớp chuyên Vật lý của Amsterdam.
Năm 2019, Quân tham gia kỳ thi Olympic quốc tế Thiên văn học và Vật lý thiên văn, giành huy chương vàng và là thí sinh cao điểm nhất. Sau đó, em giành giải nhất kỳ thi học sinh giỏi môn Vật lý quốc gia khi mới học lớp 11, lặp lại kết quả này khi lên lớp 12.
Quân khao khát được học Vật lý ở những ngôi trường hàng đầu, một trong số đó là MIT. Em đăng ký học hai khóa ôn luyện SAT, lần đầu tiên thi đạt 1510/1600 điểm. Dù thành tích khá tốt, Quân chưa hài lòng, quyết định tự học thêm vài tháng để cải thiện kết quả. Nam sinh luyện đề để quen với cấu trúc và phân bổ thời gian làm bài hợp lý hơn. Nửa năm sau, Quân giành điểm tuyệt đối 1600 SAT.
Tuy nhiên, Quân cho rằng để giành bổng từ MIT, hồ sơ còn thiếu rất nhiều thứ. Học sinh Việt Nam đỗ MIT những năm gần đây đều có giải quốc tế, vì thế Quân quyết tâm bổ sung thành tích cho hồ sơ của mình. Không may mắn cho em vì Covid-19, kỳ thi Olympic Vật lý quốc tế 2020 bị hủy.
Trong một năm chờ đợi, Quân dành thời gian nâng cao khả năng thực hành vật lý, tìm kiếm cơ hội nghiên cứu và gặt hái thêm thành tích tại những sân chơi khác. Năm 2020, Quân dự thi Olympic Vật lý châu Âu, giành huy chương vàng.
Yêu thích Vật lý thiên văn, Quân cùng bạn bè trong trường thành lập Câu lạc bộ Thiên văn để lan tỏa, chia sẻ kiến thức cho người trẻ. Trong thời gian tạm dừng đến trường vì Covid-19, Quân tổ chức cuộc thi viết luận trực tuyến về khoa học giả tưởng. “Em muốn giúp mọi người có một góc nhìn khác về khoa học, thấy rằng lĩnh vực này cũng thú vị chứ không phải lúc nào cũng khô khan”, Quân nói.
Làm nhiều việc một lúc và đều muốn duy trì kết quả tốt, nam sinh thừa nhận từng gặp khó khăn trong việc cân bằng, giữ cho bản thân trong trạng thái tinh thần tốt. Chính điều này đã khiến Quân nảy ra đề tài cho bài luận chính. “Em đã viết về quá trình tìm hiểu về bản thân, làm sao để làm những điều mình muốn và giữ cân bằng cuộc sống”, Quân chia sẻ.
Trong bài luận, Quân kể về những hoạt động thường ngày như đạp xe, học Muay Thái và thể hiện những khía cạnh khác của bản thân để hội đồng tuyển sinh thấy em không chỉ biết học. Đề tài nghe có vẻ đơn giản, gần gũi, nhưng nam sinh đã mất gần nửa năm để hoàn thành bài luận.
Sau khi nộp hồ sơ vào tháng 11/2020, Quân bắt đầu luyện tập phỏng vấn. MIT và nhiều đại học top đầu của Mỹ thường tổ chức một buổi phỏng vấn online giữa giảng viên hoặc cựu sinh viên với ứng viên xin học bổng. Nội dung phỏng vấn xoay quanh hiểu biết của ứng viên về ngành dự định theo học, lý do chọn trường.
Quân khá bất an. Những lần đầu khi luyện tập với cố vấn, em ấp úng và không thể kéo dài buổi hội thoại. Vì kiệm lời, em không có thói quen lấy ví dụ để minh họa cho những luận điểm mình nói, diễn đạt cũng không trôi chảy. Quân hiểu rằng để đặt chân đến ngôi trường hàng đầu thế giới, em cần vượt qua những ám ảnh tâm lý và khắc phục hạn chế này.
Thời điểm chờ phỏng vấn, Quân đang ôn luyện để thi học sinh giỏi quốc gia. Ngoài giờ học trên lớp, em tự luyện tập phỏng vấn ở nhà hoặc tranh thủ nhờ cố vấn đóng vai giám khảo. Thời gian của những buổi tập từng bước được kéo dài nhờ phản xạ nhanh nhạy và những câu chuyện mà Quân kể. Em đăng ký dự thi IELTS và nhận kết quả 8.0.
Đến khi phỏng vấn chính thức, Quân có thể trò chuyện với giám khảo hơn một tiếng. “Lúc đó, dù chưa biết kết quả, em khá vui mừng vì những gì đã cải thiện được”, Quân nhớ lại.
Một buổi sáng sớm giữa tháng 3, Quân nhận tin nhắn chúc mừng từ MIT. Trường đồng ý hỗ trợ Quân hơn 64.000 USD mỗi năm. Chàng trai mừng rỡ đến mức khi nhắn tin báo kết quả cho mẹ đã luống cuống, gõ sai liên tiếp. Em cũng được Đại học Princeton (top 1 tại Mỹ, theo US News). Do đã trúng tuyển đại học mơ ước, Quân rút hồ sơ tại các trường còn lại để nhường cơ hội cho các bạn khác.
Mạnh Quân cho rằng, trong bất kỳ hồ sơ du học nào, toàn diện chưa đủ mà cần một mặt nổi bật hơn, khiến mình trở nên khác biệt. Điểm sáng nhất trong hồ sơ của em là thành tích môn Vật lý tại các cuộc thi trong và ngoài nước.
Nếu được quay lại, Quân sẽ hạn chế nộp hồ sơ vào các trường ở mức an toàn để tập trung cho mục tiêu lớn. “Việc nộp nhiều trường giúp em tăng khả năng trúng tuyển, nhưng lại gây căng thẳng vì phải hoàn thành quá nhiều bài luận phụ”, nam sinh chia sẻ.
Bà Trần Phương Hoa, cố vấn của Mạnh Quân trong quá trình làm hồ sơ du học, đánh giá em có ý chí, sở hữu khả năng làm việc chịu áp lực cao. Ngoài ra, nhờ việc quen với tư duy khoa học, Quân tiếp thu rất nhanh các góp ý. “Với mỗi vấn đề, tôi đóng vai trò gợi mở và góp ý, còn lại Quân nắm bắt ý tưởng và triển khai rất nhanh”, bà Hoa nói.
Sắp tới, Quân đặt mục tiêu đạt kết quả tốt trong cuộc thi Olympic Vật lý châu Á, kỳ vọng có thể góp mặt trong đội tuyển thi Olympic Vật lý quốc tế. “Em ước mơ học tiếp tiến sĩ, được nghiên cứu Vật lý lý thuyết về vũ trụ”, Quân chia sẻ.
Thanh Hằng – Vnexpress
