10h sáng 27 Tết, Hạnh – nhân viên tiếp thị bia ngoại tại một siêu thị ở Hà Nội loay hoay xếp lại hàng trên kệ. Cô cố xoay biển khuyến mãi ra vị trí bắt mắt nhất để khách đi qua dễ dàng nhìn thấy.
Thực ra tấm biển với dòng chữ khuyến mãi đã rất nổi bật rồi. Nhưng cảnh tượng các gian hàng bia còn đầy ự hàng, khách mua thưa thớt khác hẳn với mọi năm khiến cô vẫn chưa yên tâm, xoay đi xoay lại vài lần nữa.
“Mấy ngày cận Tết hàng bán túc tắc nhưng ít hơn hẳn so với năm ngoái, nhiều ngày doanh số bán không nổi 50 thùng. Năm ngoái tầm này là bọn em đang chuyển hàng ra cho khách thanh toán không kịp thở”, Hạnh chia sẻ.
Chị Ngọc Hiền – chủ đại lý kinh doanh rượu, bia tại Hà Nội cho biết, mức tiêu thụ bia năm nay giảm hẳn, chỉ bằng một nửa so với năm ngoái. Bia 333 là mặt hàng tiêu thụ mạnh nhất tại đại lý này, “năm ngoái còn cháy hàng không có để bán, thì năm nay ê hề”.
“Năm ngoái dịp này mỗi ngày tôi bán cả trăm thùng bia, giờ chỉ được 30-40 thùng là căng”, chị Ngọc nói.
Tết thường là dịp “mùa vàng bội thu” của ngành bia, nhưng năm nay thì trái ngược và Nghị định 100 với mức xử phạt nặng với người uống rượu bia được coi là nguyên nhân chính.
Sức cầu giảm, giá bia, rượu cũng giảm theo. So với đầu tháng 1, mỗi thùng bia hạ 10.000 – 15.000 đồng, tùy loại. Tại các đại lý, mỗi thùng bia 333 của Sabeco dao động 235.000 – 240.000 đồng; Heineken 390.000 – 400.000 đồng; bia Special của Sabeco còn 310.000 đồng; bia Hà Nội nhãn vàng 205.000 – 210.000 đồng…
Trong khi đó, giá bia tại các siêu thị thậm chí còn thấp hơn đại lý bên ngoài do các nhà cung cấp “tung” chương trình khuyến mãi để kích cầu người mua. Đơn cử mỗi thùng bia Hà Nội tại hệ thống BigC còn 199.000 đồng, Heineken còn 384.000 đồng…
Khảo sát tại các cửa hàng tạp hóa, đại lý bia trên địa bàn quận 1, 5, Gò Vấp, Tân Bình (TP HCM) cho thấy giá bia đang có xu hướng giảm 5.000-10.000 đồng một thùng so với vài ngày trước. Tại cửa hàng chuyên bán tạp hóa tại đường Lê Đức Thọ (Gò Vấp), giá bia Sài Gòn loại thường là 220.000 đồng một thùng, Sài Gòn Special 310.000 đồng một thùng, Tiger 335.000 đồng một thùng, Heineken 390.000 đồng một thùng.
Giá bia trong siêu thị hiện khoảng 395.000 đồng một thùng với Heineken loại thường, loại lon cao và Heineken Silver 416.500 đồng một thùng, bia Tiger 335.000 đồng đồngthùng, Tiger Crystal 359.000 đồng một thùng. Bia 333 loại thường 236.000 đồng, Sài Gòn Special 306.000 đồng.
“Khách hàng vẫn mua bia biếu Tết nhưng ít hơn nhiều năm ngoái. Thay vào đó, họ chuyển sang mua nước ngọt hoặc loại nước hoa quả lên men nhiều hơn. Chính sách thay đổi đã tác động tới hành vi mua sắm của người dân khi không còn chọn bia là quà biếu như nhiều năm trước”, bà chủ đại lý Ngọc Hiền nói thêm.
Xác nhận tình hình trên, ông Thành – trưởng nhóm phân phối khu vực phía Bắc một nhãn hàng bia cho hay, tuần cuối cùng sát Tết mà lượng hàng đẩy ra của các đại lý rất thấp. Có điểm kinh doanh báo không lấy thêm hàng, trái ngược với mọi năm. Quản lý ngành hàng bia một siêu thị ở quận Hà Đông (Hà Nội) cũng thừa nhận, tiêu thụ bia giảm khoảng 20%, nhưng bù lại sức mua nước ngọt tăng 30-40%, nên tính chung lượng bán hai mặt hàng này vẫn tăng 10-15% so với cùng kỳ.
Chia sẻ với VnExpress, lãnh đạo một doanh nghiệp bia tại Hà Nội không đưa ra con số cụ thể do “chưa tới kỳ quyết toán số liệu”. Song vị này thừa nhận “doanh số giảm do tác động của Nghị định 100”. “Nhiều đại lý của chúng tôi kêu rất nhiều vì bán chậm, chắc chắn doanh nghiệp sản xuất cũng bị ảnh hưởng theo”, vị này nói. Tuy nhiên số liệu cụ thể thì phải chờ hết tháng 1, thậm chí quý I khi doanh nghiệp hoàn thành các báo cáo kinh doanh.
Còn đại diện một thương hiệu bia ngoại nói, “sự thay đổi nào từ chính sách cũng kéo theo tác động nhất định”, và từ chối bình luận về mức sụt giảm doanh số.
Không riêng bia, mặt hàng rượu cũng chung số phận sụt giảm tiêu thụ sau khi Nghị định 100 có hiệu lực. Ông Tuân Lê – chủ một doanh nghiệp kinh doanh rượu tại Hà Nội cho biết, doanh số bán rượu của công ty dịp cuối năm giảm chỉ còn một nửa so với năm ngoái. “Các đơn hàng quà biếu Tết của mấy khách hàng lớn gần như họ không lấy rượu hoặc rất ít, doanh số công ty vì thế giảm đi một nửa”, ông Tuân than thở.
Doanh nghiệp kinh doanh rượu bia bị ảnh hưởng bởi chính sách, cụ thể là Nghị định 100 của Chính phủ, nhưng ông Tuân cho rằng, việc phạt nặng để điều chỉnh hành vi uống là cần thiết. “Ở góc độ doanh nghiệp sụt giảm doanh thu là chúng tôi lo sốt vó rồi, nhưng cũng phải tìm cách đa dạng mặt hàng kinh doanh để “cứu” doanh thu”, ông nói thêm.
Theo ông Cao Quốc Hưng – Thứ trưởng Bộ Công Thương, Việt Nam tiêu thụ khoảng 5 tỷ lít bia năm 2019, tăng xấp xỉ 10% so với năm 2018. Tuy nhiên, Luật Phòng chống tác hại rượu, bia có hiệu lực từ 1/1/2020 đã điều chỉnh nhất định tới hành vi người dùng bia, rượu.
Ông Hưng nhận xét, luật này sẽ tác động tới hoạt động của các doanh nghiệp sản xuất bia, rượu trong nước. “Các doanh nghiệp sản xuất bia, rượu cần khắc phục tồn tại, tập trung đưa ra giải pháp, kế hoạch sản xuất kinh doanh trung, dài hạn ngay từ đầu năm; cơ cấu lại các khâu sản xuất, chuyên môn hoá nội bộ… để hạn chế tác động từ chính sách”, ông Hưng nhìn nhận.
Báo cáo nhận định về thị trường bia năm 2020 được bộ phận phân tích Công ty chứng khoán SSI (SSI Research) đưa ra hồi đầu tháng này cũng đánh giá “thị trường bia sẽ chững lại do ảnh hưởng từ chính sách”, với tốc độ tăng chỉ 6-7%, thay vì gần hai con số như các năm trước.
Nghị định 100 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt (thay thế nghị định 46 năm 2016), có hiệu lực từ 1/1/2020.
Theo đó, chỉ cần có nồng độ cồn vượt mức 0, lái xe sẽ bị phạt. Mức phạt cao nhất với người đi xe đạp là 400.000 đến 600.000 đồng; xe máy 6 đến 8 triệu đồng, tước giấy phép lái xe 22-24 tháng; ôtô 30 đến 40 triệu đồng, tước giấy phép lái xe 22-24 tháng.
Anh Minh – Thi Hà – Vnexpress
