Ông Đặng Thanh Tùng, Cục trưởng Văn thư và Lưu trữ Nhà nước (Bộ Nội vụ), trao tặng các châu bản cho UBND huyện Hoàng Sa (Đà Nẵng) và cho biết, tư liệu này nói về việc xác lập, thực thi chủ quyền của triều đình nhà Nguyễn trên hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.
Một Châu bản lần đầu tiên công bố là Bản tấu của Bộ Hộ ngày 22/12 năm Tự Đức 22 (1869), với nội dung Tấn thủ Đà Nẵng Nguyễn Văn Tư đã trích tiền gạo cấp phát để cứu tế cho 540 người tỉnh Phúc Kiến nước Thanh đi làm thuê trên một chiếc thuyền và bị nạn trôi dạt đến Vạn lý Trường Sa thuộc Đại Nam (Việt Nam).
Theo ông Đặng Thanh Tùng, trong kho tàng lưu trữ của Việt Nam, có hai khối tài liệu đặc biệt quan trọng và có ý nghĩa về mặt pháp lý, lịch sử đó là châu bản và mộc bản triều Nguyễn. Trong đó, châu bản triều Nguyễn là những văn bản hành chính chính thức có bút tích của các vua triều Nguyễn, được lưu giữ nguyên bản.
“Chúng tôi rất tự hào được trao tặng một phần những tư liệu mà mình đang quản lý, lưu trữ cho UBND huyện đảo Hoàng Sa trong dịp này. Đây là một sự kiện có ý nghĩa vì được tổ chức bởi một đơn vị hành chính”, ông Tùng nói và cho biết những người làm công tác lưu trữ luôn mang trong mình trách nhiệm về chủ quyền.
Ông Tùng khẳng định, thời gian tới sẽ tiếp tục chuyển giao những tài liệu quan trọng cho Đà Nẵng và tỉnh Khánh Hoà (nơi có UBND huyện Trường Sa), để “cùng nhau gió sức xây dựng những cơ sở dữ liệu có đầy đủ bằng chứng, lịch sử và pháp lý để đấu tranh vì lãnh thổ thiêng liêng của Tổ quốc”.
Dịp này, PGS.TS Nguyễn Tuấn Cường (Viện trưởng Viện Nghiên cứu Hán Nôm) cũng hiến tặng “Hoàng Lê Cảnh Hưng bản đồ” gồm 40 trang cho UBND huyện Hoàng Sa. Đây là tài liệu được ông sưu tầm từ thư viện Đại học Keio, Tokyo, Nhật Bản. Trong đó, trang 31b mô tả về Bãi Cát Vàng (tức quần đảo Hoàng Sa).
TS Võ Công Trí (nguyên Phó bí thư thường trực Thành uỷ Đà Nẵng) tặng bản đồ quần đảo Hoàng Sa sau những khảo sát của người Đức (1881-1883) do Sở địa lý thủy văn hải quân Pháp xuất bản năm 1885, in lại năm 1940.
TS Trần Công Trục (nguyên Trưởng ban Biên giới Chính phủ) tặng công trình Nghiên cứu “Những trận chiến bảo vệ Tổ quốc của Thủy quân Việt Nam”.
Họa sĩ Hồ Đình Nam Kha (Chủ tịch Hội Mỹ thuật thành phố Đà Nẵng) tặng tác phẩm “Trường Sa Đông”, các bức ký họa về Trường Sa và tranh cổ động chủ quyền biển đảo.
TS Dương Thanh Mừng – Giảng viên Học viện Chính trị Khu vực III trao tặng Bản đồ Tourane (Đà Nẵng) được Sở Địa dư Đông Dương phát hành vào tháng 11/1898 tại Hà Nội, thể hiện rõ quần đảo Hoàng Sa thuộc Đà Nẵng.
Ông Võ Ngọc Đồng (Chủ tịch UBND huyện Hoàng Sa) cho biết, từ năm 2016 đến nay, đơn vị đã tiếp nhận 212 hiện vật, tư liệu có giá trị lịch sử, pháp lý về chủ quyền của Việt Nam tại quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa từ các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước hiến tặng.
Hiện nay các nguồn tư liệu, tài liệu về Hoàng Sa đang phân tán theo từng ngành, lĩnh vực, địa phương. Ông Đồng mong muốn thư viện Hoàng Sa (đặt tại Nhà trưng bày Hoàng Sa) sẽ là nơi tập hợp, hệ thống tài liệu từ các công trình nghiên cứu, đề tài, dự án liên quan đến Hoàng Sa để hoàn thiện hệ thống pháp lý.
Tại buổi lễ, UBND huyện đảo Hoàng Sa đã gặp gỡ, tặng quà cho các nhân chứng từng làm việc tại quần đảo Hoàng Sa trước năm 1974. “Chúng tôi rất xúc động trước tình cảm của người dân cả nước. Mỗi ngày vẫn đang có nhiều người nỗ lực tìm kiếm tư liệu để cùng nhau đấu tranh cho chủ quyền, tôi rất vui”, nhân chứng Trần Văn Sơn nói.
Hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa đã được nhà nước Việt Nam xác lập và thực thi chủ quyền liên tục qua các thời kỳ. 46 năm trước, ngày 19/1/1974, Trung Quốc đã dùng vũ lực cưỡng chiếm trái phép toàn bộ quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam.
