*Việt Nam – UAE: 17h15 hôm nay 10/1, trên VnExpress.
Nếu tái hiện thành tích vào chung kết hai năm trước ở Thường Châu (Trung Quốc), Việt Nam sẽ giành suất dự Olympic. Thậm chí nếu vào bán kết cùng Nhật Bản – chủ nhà của Thế vận hội 2020, thầy trò Park Hang-seo cũng vẫn làm nên kỳ tích.
Rào cản với thầy trò Park là sự thừa nhận. Với tư cách đương kim á quân, Việt Nam được các đối thủ dè chừng. Trong bài nhận định trước giải, trang chủ AFC coi Việt Nam là đối thủ mạnh nhất ở bảng D, xếp trên Triều Tiên, Jordan và UAE. Những đối thủ này đều không thuộc nhóm đầu châu lục, nhưng ít nhiều đạt thành tích cao hơn Việt Nam trong lịch sử.
Lần đầu góp mặt năm 2016, thầy trò Toshiya Miura thua cả ba trận vòng bảng. Hai năm sau tại Trung Quốc, đội quân của HLV Park không được chú ý nhiều. Không chỉ người hâm mộ, giới chuyên môn cũng coi Việt Nam yếu nhất bảng đấu có Hàn Quốc, Australia và Syria. Nhưng, họ liên tiếp gây bất ngờ khi vượt qua Australia, Iraq và Qatar để vào chung kết. Ở cả ba trận vòng loại trực tiếp, Việt Nam đều cầm hòa đối thủ sau 90 phút. Quang Hải và đồng đội thắng Iraq và Qatar ở loạt đá luân lưu, rồi thua Uzbekistan trong hiệp phụ trận chung kết.
Việc được đánh giá cao hơn mang lại một phần tự hào, chín phần thách thức cho Việt Nam. Các đối thủ sẽ dành thêm nhiều thời gian phân tích và tìm ra điểm yếu của đương kim á quân. Họ có thể phá lối chơi sở trường của Việt Nam bằng cách phòng ngự phản công. Tâm lý của các cầu thủ UAE, Jordan hay Triều Tiên ít nhiều cũng thận trọng hơn khi giao chiến Việt Nam.
Đội quân của HLV Park cũng thay đổi nhiều trong hai năm qua. Nhà cầm quân người Hàn Quốc chỉ giữ lại bảy cầu thủ so với giải năm 2018. Đó là thủ môn Bùi Tiến Dũng, trung vệ Nguyễn Thành Chung, Trần Đình Trọng, tiền vệ Trương Văn Thái Quý, Bùi Tiến Dụng, Nguyễn Quang Hải và tiền đạo Hà Đức Chinh. Nhiều khả năng chỉ Đình Trọng, Quang Hải và Đức Chinh giữ được vị trí chính thức. Việt Nam – hay bất cứ đội nào khác – đều tới Thái Lan với hình hài khác. Lịch sử không tác động nhiều đến thành tích hiện tại.
Trong hai năm, HLV Park đã thu dụng thêm nhân tài cho chiến dịch Olympic. Trung vệ Huỳnh Tấn Sinh, Nguyễn Đức Chiến, hậu vệ Hồ Tấn Tài, Đỗ Thanh Thịnh, tiền vệ Nguyễn Hoàng Đức và tiền đạo Nguyễn Tiến Linh lần lượt trình làng và vun vén chỗ đứng ở các cấp đội tuyển. Họ song hành với lứa U23 tại Thường Châu, tạo nên HC vàng lịch sử ở SEA Games 30.
HLV Park giữ tới 17 trên 20 cầu thủ ở SEA Games. Ngoại trừ Đoàn Văn Hậu và hai cầu thủ quá tuổi, những nhà vô địch SEA Games đều dự U23 châu Á. Sáu cầu thủ được bổ sung là thủ môn Y Êli Niê, trung vệ Bùi Hoàng Việt Anh, Đình Trọng, tiền vệ Trần Bảo Toàn, Nguyễn Hữu Thắng và tiền đạo Nhâm Mạnh Dũng.
Quyết định lựa chọn nhân sự luôn vấp phải ý kiến trái chiều từ dư luận. HLV Park đã suy tính kỹ trước khi chốt danh sách 23 cầu thủ. Không khó đoán bộ khung chính của Việt Nam, theo sơ đồ 3-5-2. Thủ môn Bùi Tiến Dũng bị thất sủng ở SEA Games, có lẽ không kịp tranh vị trí với Văn Toản. Đình Trọng trở lại và choán chỗ Văn Hậu ở hàng thủ, sát cánh Thành Chung và Tấn Sinh. Tấn Tài án ngữ cánh phải, còn cánh trái do Thanh Thịnh trấn thủ. Bên trên, Đức Chiến – phát hiện từ SEA Games – chắc suất đá trụ. Khả năng càn quét của cầu thủ Viettel giúp Hoàng Đức và Quang Hải yên tâm làm bóng hơn. Cặp song sát vẫn là Tiến Linh và Đức Chinh.
Hành trình đến Olympic khó tránh khỏi cảnh giật gấu vá vai, và Việt Nam cần sẵn sàng cho mọi phương án. Mật độ thi đấu ba ngày một trận khiến cầu thủ có thể quá tải, dẫn tới chấn thương hoặc sa sút phong độ. Ở giải năm 2018, giới mộ điệu lo lắng khi Văn Hậu chấn thương sau vòng bảng. Nhưng, Phạm Xuân Mạnh ứng phó kịp thời và hoàn thành tốt nhiệm vụ ở ba trận knock-out. HLV Park cũng tinh chỉnh một số vị trí cho phù hợp với diễn biến giải đấu, như việc nhấc Phan Văn Đức lên đá chính kể từ trận tứ kết với Iraq. Hai cầu thủ Nghệ An không phụ lòng tin của thầy Park. Hay như ở SEA Games, Đức Chiến được trình làng từ trận cuối vòng bảng gặp Thái Lan, rồi trở thành chốt chặn tuyến giữa. Người hâm mộ chờ đợi sẽ có thêm những cầu thủ như Xuân Mạnh, Văn Đức hay Đức Chiến, bước ra ánh sáng.
U23 Việt Nam hiện tại đáng để người hâm mộ đặt niềm tin. Đội hình chính đã ăn tập cùng nhau qua thời gian dài, còn cầu thủ dự bị cũng sẵn sàng khi cần. HLV Park đánh giá cao Nguyễn Trọng Hùng và dự định biến tiền vệ Thanh Hóa trở thành mẫu cầu thủ “cây kim” như Phan Văn Đức. Trọng Hùng nhanh nhẹn, tư duy hiện đại, dứt điểm tốt như Văn Đức. Mẫu cầu thủ như vậy thường tạo ra sự yên tâm, và cũng có thể gây đột biến. HLV Park có thể xoay về sơ đồ 3-4-3 bất cứ lúc nào, với Trọng Hùng.
Do Đức Chinh và Tiến Linh đạt phong độ cao, HLV Park sẽ ưu tiên dùng sơ đồ 3-5-2, tận dụng cả hai trung phong. Ông rèn Trọng Hùng ở vị trí tiền vệ phải. Thể hình mỏng cơm của cầu thủ Thanh Hóa có thể là bất lợi, nhưng anh có thể tạo ra làn gió mới cho U23 Việt Nam.
Trong tay thầy Park vẫn còn những quân bài chiến lược. Nếu ông cần một tiền vệ biết kéo bóng, chia bài với đồng đội, Triệu Việt Hưng có mặt. Nếu ông cần một tiền đạo to khỏe để phá sức, hay “đấm nhau”, với đối thủ, Nhâm Mạnh Dũng sẵn sàng. Bùi Hoàng Việt Anh, Trần Bảo Toàn hay Nguyễn Hữu Thắng cũng có thể xuất trận tùy vào thời điểm trong giải. Họ là của để dành cho tương lai.
Qua từng buổi tập, từng giải đấu, HLV Park và trợ lý Lee Young-jin nhào nặn từng cầu thủ, từng kỹ thuật cá nhân. Bộ đôi Hàn Quốc quán xuyến buổi tập, chỉnh từng động tác sút, chuyền bóng hay theo người. Đến khi giao chiến, hai người phân công rõ nhiệm vụ của từng cầu thủ trên sân. Họ tạo ra một đội bóng giàu kỷ luật và được các đối thủ kính nể. Nhiều cầu thủ tiến bộ đáng kể sau khi lên tuyển, dù thầy Park không bao giờ nhận công này về bản thân.
Thầy Park vẫn giữ lối chơi phòng ngự phản công, lên bóng trực diện. Vũ khí chủ đạo giúp Việt Nam giành HC vàng SEA Games là tình huống cố định, hay bóng chết. Chiến thuật này hiệu quả một phần vì chiều cao trung bình của đối thủ thấp hơn hẳn Việt Nam. Ra châu lục, thể hình không còn là điểm mạnh của thầy trò Park. Chiều cao trung bình của Việt Nam đứng thứ tư từ dưới lên, trong 16 đội, với 176,8 cm. Chiều cao trung bình của 11 cầu thủ thi đấu có thể cao hơn, nhưng không còn là lợi thế lớn.
Có bốn đội cao trung bình 1m80 trở lên là Iran, Hàn Quốc, Australia và Trung Quốc. Bốn đội này đều không nằm cùng bảng Việt Nam. Thực tế, ba đội cùng bảng Việt Nam đều không trội về thể hình. Jordan (trung bình 177 cm), UAE (176,5) và Triều Tiên (176,3) đều cao xấp xỉ nhau. Sẽ không bất ngờ nếu trợ lý Lee Young-jin dành nhiều thời gian luyện cho học trò bài phối hợp bóng chết cho giải đấu.
Theo triết lý Park – Lee, cầu thủ tấn công phải tham gia phòng ngự, và cầu thủ phòng ngự cần biết tấn công. Đức Chinh và Tiến Linh được giao nhiệm vụ phòng ngự từ xa, bằng cách tranh đoạt ở phần sân đối thủ. Trái lại, các cầu thủ phòng ngự được khuyến khích tham chiến trong tình huống cố định, hoặc phát động tấn công bằng chuyền dài vượt tuyến. Đây có thể là điểm yếu của Việt Nam so với trước kia.
Đình Trọng sẽ gia tăng chất thép cho hàng thủ, nhờ tài phán đoán tình huống và tranh chấp. Nhưng, anh không được đánh giá cao mỗi khi lên tấn công, nếu so với Văn Hậu. Tấn Sinh và Thành Chung cũng không phải mẫu trung vệ chuyền dài tốt, như Quế Ngọc Hải ở đội tuyển và Đỗ Duy Mạnh ở U23 trước kia. Hai bên cánh, Tấn Tài tạt bóng tốt, nhưng không đủ tốc độ và kỹ thuật để qua người một – một, như Trọng Hoàng hay Văn Thanh, Xuân Mạnh. Nếu đối thủ siết chặt trung lộ và không cho Quang Hải và Hoàng Đức có đất diễn, khả năng lên bóng của Việt Nam sẽ ảnh hưởng ít nhiều.
Đội quân của thầy Park đã kinh qua nhiều chông gai, gặt hái thành quả khó tin. Ở đâu người ta cũng thấy tài thao lược của HLV Park. Ông biết cách phát huy từng ưu điểm của học trò, thổi vào đó hào khí chiến đấu và niềm tin chiến thắng. “So với Hàn Quốc, cầu thủ Việt Nam không giỏi bằng, nhưng có tinh thần thi đấu cao hơn nhiều”, ông Park nói với truyền thông quê nhà.
Bóng đá là cuộc chơi của khoảnh khắc, và tinh thần thi đấu nếu được thể hiện đúng lúc sẽ được đền đáp xứng đáng.
Xuân Bình – Vnexpress
