Ngày 16/12, các nhà nghiên cứu từ Đại học California tại San Diego (Mỹ) công bố mô hình toán học giúp xác định công tắc phiên mã biến mô gan khỏe mạnh trở thành các tế bào ung thư. Phát hiện này dựa trên việc kết hợp giải trình tự RNA, với phương pháp tin sinh học và mô hình toán học.
Phương pháp này tập trung phân tích các cụm yếu tố phiên mã. Các yếu tố phiên mã là các protein liên kết với các chuỗi DNA cụ thể để kiểm soát quá trình “bật – tắt” của các gen trong một tế bào. Bằng cách quan sát sự thay đổi của các yếu tố phiên mã và cụm yếu tố phiên mã, nhóm nghiên cứu đã thu thập được dữ liệu giải trình từ RNA trong giai đoạn tiền ung thư và ung thư trên các mô hình chuột mắc ung thư gan và các bệnh gan mạn tính như gan nhiễm mỡ, xơ hóa và xơ gan.
Trong quá trình tiến hành phân tích, các nhà khoa học đã tìm ra 61 cụm yếu tố phiên mã, với sự tăng và giảm khác nhau ở những con chuột bị ung thư, trong đó có cả các yếu tố phiên mã chưa từng thấy trước đây đối với bệnh ung thư gan.
Sau đó, nhóm nghiên cứu đã phát triển một bản sao tế bào gan với toàn bộ chuỗi RNA trong một tế bào để so sánh biểu hiện của các nhóm yếu tố phiên mã ở những người có gan khỏe mạnh với những người mắc bệnh gan mạn tính ở các giai đoạn khác nhau. Mục đích nhằm xác định thời điểm các tế bào khỏe mạnh chuyển thành các tế bào ung thư.
Phát hiện này sẽ được sử dụng để phát triển một công cụ phân tích định lượng nhằm đánh giá nguy cơ ung thư ở bệnh nhân mắc bệnh gan mạn tính, dự đoán các giai đoạn phát triển của khối u và đưa ra những nhận định, chẩn đoán sớm cho bệnh nhân ung thư gan.
Hiện chưa có loại thuốc nào có thể điều trị ung thư gan ở giai đoạn cuối một cách hiệu quả. Do đó, việc phát hiện sớm ung thư gan, ngay khi khối u chỉ có kích cỡ dưới 10 mm, sẽ giúp bệnh nhân được điều trị sớm hơn bằng cách phẫu thuật cắt bỏ và tiêu diệt tế bào ung thư.
Nhóm nghiên cứu sẽ tiếp tục phát triển và tối ưu hóa hơn nữa để có thể áp dụng công cụ này trong việc chẩn đoán các bệnh ung thư khác.
Theo Hiệp hội Ung thư Mỹ, mỗi năm trên thế giới có khoảng 700.000 ca ung thư gan mới, trong đó có 600.000 ca tử vong.
Minh Ngân (Theo UC San Diego Health) – Vnexpress
